In rechtbanktermen spreekt men over 'het inleiden van een vordering bij de rechtbank'. De meest gebruikelijke manier is de dagvaarding. Als eisende partij doet u daarvoor een beroep op een deurwaarder. Deze maakt de dagvaarding over aan uw tegenpartij; het is een officiële oproep om voor de vrederechter te verschijnen.
Aan het begin van de zitting geeft de rechter het woord aan de officier. Deze vertelt waarom hij de verdachte heeft gedagvaard. De rechter zal vervolgens vragen gaan stellen aan de verdachte en aan eventuele getuigen. Daarna leest de officier van justitie het requisitoir voor.
Zittingen voor eenvoudige zaken kunnen een paar minuten duren, terwijl zittingen voor ingewikkeldere zaken enkele uren tot dagen kunnen duren. In sommige gevallen kan een zitting zelfs weken of maanden in beslag nemen.
Iedereen van 18 jaar of ouder kan als toeschouwer een openbare zitting van de rechtbank bijwonen. Wie jonger is dan 18 jaar, mag dit alleen met toestemming van de rechter. Ook moet er dan een volwassene meegaan.
Uitspraak. Na de inhoudelijke zitting doet de politierechter meestal direct mondeling uitspraak (mondeling vonnis). De rechtbank stuurt in principe binnen 2 weken een (verkorte) schriftelijke versie van het vonnis naar u op. Als u een advocaat heeft, ontvangt deze de beslissing.
De politierechter of kantonrechter doet meestal onmiddellijk na de zitting mondeling uitspraak. De rechtbank doet meestal niet direct uitspraak, maar uiterlijk 14 dagen na de zitting. U bent niet verplicht om bij de uitspraak aanwezig te zijn.
Algemeen geaccepteerd is (gelukkig) dat men de rechter in de rechtbank aanspreekt met mijnheer of mevrouw (de rechter). Maar ook daar zijn uitzonderingen op: zijn er meer rechters, dan spreekt men de voorzitter aan met mijnheer/mevrouw de voorzitter.
De volgende regel is hierbij leidend: de kleuren moeten matchen! Met een pak of een nette pantalon met overhemd in de kleuren zwart, wit, grijs, donkerblauw of taupe zit je eigenlijk altijd safe, zolang je maar niet kiest voor bruin wat betreft je accessoires.
Schrijf een brief of e-mail aan de rechter. U kunt iemand uit uw omgeving of een juridisch adviseur vragen u daarbij te helpen. Uw schriftelijke reactie moet uiterlijk op de dag vóór de rolzitting bij de rechtbank binnen zijn (de datum van de rolzitting staat in de dagvaarding).
De rechters stellen vragen aan u en de officier van justitie, bijvoorbeeld over de bewijzen en uw situatie. De rechters kunnen getuigen ondervragen. De rechters kunnen ook vragen stellen aan deskundigen, zoals een psychiater. De voorzitter bespreekt de schadevergoeding als een slachtoffer hierom vraagt.
De meeste zittingen zijn openbaar voor het publiek. Dit betekent dat u plaats kunt nemen op de publieke tribune om de zitting bij te wonen. Vanwege de privacy van de betrokken personen zijn de volgende zaken niet openbaar: belastingzaken.
Als een partij niet verschijnt op de zitting, doet de rechter enkele weken later toch uitspraak. Dit heet een verstekvonnis. De rechter stelt dan meestal de eiser in het gelijk.
De officier van justitie moet er zorg voor dragen dat er minstens tien dagen zitten tussen het dagvaarden en de dag van de zitting. Dit geldt wanneer u moet voorkomen bij de meervoudige kamer. In het geval er gedagvaard wordt voor een zitting bij de politierechter hoeven er maar drie dagen tussen te zitten.
Strafrechtelijke procedure: advocaat niet verplicht
Als u verdachte bent in een strafzaak, is een advocaat inschakelen geen verplichting. Maar het is verstandig om dit wel te doen. Een advocaat controleert of tijdens de opsporingsfase alles volgens de regels verloopt. Hij bereidt met u de rechtszitting voor.
Een zitting duurt doorgaans ongeveer 45-60 minuten, wat meestal niet lang genoeg is om alle aspecten van een zaak uitvoerig te behandelen. Het is daarom goed om u te realiseren dat de schriftelijke ronde minstens net zo belangrijk is als de zitting, in sommige zaken zelfs belangrijker.
De gemiddelde duur van een zitting bij de meervoudige kamer van de rechtbank bedraagt ongeveer 60 tot 90 minuten. Omdat de zaken erg krap worden gepland, lopen de zitting nogal uit en kan het zijn dat u lang moet wachten voordat uw zaak bij de rechtbank wordt behandeld.
Als u een uitspraak wilt weten, dan kunt u bij de uitspraak aanwezig zijn. Uitspraken staan ook op de website van de rechtspraak Voor meer informatie over uitspraken in strafzaken kunt u terecht bij de afdeling voorlichting van de rechtbank.
De kosten voor een procedure bij civiele zaken en bestuursrechtelijke zaken betaalt u meestal zelf. Behalve als de rechter beslist dat de verliezende partij deze kosten betaalt. Een strafzaak kost u geen geld.
Tijdens de behandeling van uw zaak door de Politierechter heeft u het recht zich te verdedigen. Probeer je steeds goed voor te bereiden en neem de nodige bewijsstukken reeds mee naar de Rechtbank.
