Bij uitgezaaide kanker is genezing meestal niet meer mogelijk. Dit heeft effect op de overleving. Bij mensen met uitzaaiingen is de gemiddelde overleving na 5 jaar ongeveer 15%. Bij mensen met kanker zonder uitzaaiingen is de overleving na 5 jaar een stuk hoger: 75%.
Artsen gebruiken doorgaans de term terminaal wanneer de verwachting is dat een patiënt niet langer dan drie maanden te leven heeft. Het gebeurt natuurlijk ook wel dat patiënten te horen krijgen dat ze in de terminale fase zitten en langer dan drie maanden blijven leven.
Mogelijke klachten bij uitzaaiingen zijn: botpijn, misselijkheid, hoofdpijn, benauwdheid en vermoeidheid. Bij uitzaaiingen zijn er behandelingen mogelijk die uw leven verlengen en klachten verminderen, bijvoorbeeld bestraling tegen pijn.
Uitzaaiingen komen doorgaans later in beeld, vaak pas jaren nadat de primaire tumor behandeld is. Maar dat wil niet zeggen dat uitzaaiingen bij die eerste behandeling geen rol spelen. Integendeel, het belangrijkste doel van die behandeling is juist het voorkomen van uitzaaiingen.
Hoe lang deze palliatieve fase duurt, verschilt per persoon. Veel hangt af van hoe agressief de tumor is. Bij een tumor die snel groeit, is de levensverwachting meestal kort, vaak slechts enkele maanden. Maar bij minder agressieve tumoren, kun je met een palliatieve behandeling soms nog jaren leven.
Kanker opsporen met alleen een bloedafname, zonder te zoeken naar een specifieke kanker, is niet mogelijk. Als je arts een bepaalde kanker bij jou vermoedt, kan hij soms wel proberen om die op te sporen in je bloed maar meestal volstaat een bloedonderzoek niet.
Twijfel je over chemotherapie, vraag dan een gesprek aan met een oncoloog. Laat je goed informeren en neem de tijd voor een keuze. Goed om te weten: Je kunt ook een gesprek aanvragen met je huisarts of met een verpleegkundige.
Om te onderzoeken of er uitzaaiingen in de wervels zijn, krijg je meestal een MRI-scan. En soms ook een CT-scan. Op deze scans zijn de wervels en eventuele uitzaaiingen goed te zien.
Uitzaaiingen komen op een andere plaats terecht, doordat cellen van een kwaadaardige tumor losraken. Die kankercellen kunnen via het bloed en/of de lymfe ergens anders in het lichaam terechtkomen. Daar kunnen zij zich hechten en uitgroeien tot nieuwe tumoren.
Uitzaaiingen in de botten kunnen pijn veroorzaken. Er zijn verschillende manieren om pijn te bestrijden. Zoals bestraling van een pijnlijke plek, en medicijnen tegen de pijn. De behandelingen tegen de uitzaaiing(en) zelf en om de botten te versterken helpen vaak ook de pijn verminderen.
Vanuit de lymfe of het bloed kunnen uitzaaiingen ontstaan, zoals in de lever, de longen, de botten of de hersenen. De plaats waar uitgezaaide kankercellen terechtkomen, is niet precies te voorspellen. Wel is bekend naar welke organen of weefsels bepaalde tumoren meestal uitzaaien.
Bij mensen die gaan sterven is een stokkende en onregelmatige ademhaling meestal een teken dat de dood snel dichterbij komt. De ademhaling valt dan regelmatig stil om daarna met een diepe zucht weer opgang te komen. De tijd tussen de ademteugen wordt langer en langer, soms wel tot een halve minuut.
De duur van de stervensfase is voor elk mens uniek, gemiddeld duurt deze fase 72 uur. Wanneer mensen zich in de laatste levensfase bevinden, hebben zij vaak weinig of geen behoefte aan voedsel en vocht.
Palliatieve terminale zorg
Deze fase begint als de arts inschat dat je nog ongeveer 3 maanden te leven heeft. De laatste fase kan in werkelijkheid ook (veel) korter of langer duren. Een team van zorgverleners en/of vrijwilligers probeert ervoor te zorgen dat je zo min mogelijk lijdt en je leven goed kunt afronden.
Meestal kunt u medicijnen krijgen als u uitzaaiingen in uw hersenen heeft. Bijvoorbeeld: Chemotherapie: deze medicijnen kunnen kankercellen doden of zorgen dat ze zich niet delen. Doelgerichte therapie: deze medicijnen kunnen kankercellen doden of zorgen dat ze minder snel delen.
Terwijl de tafel verschuift, maakt de CT-scan een aantal foto's. Op een foto is telkens een ander stukje van het orgaan of weefsel afgebeeld. Deze foto's maken een tumor en eventuele uitzaaiingen zichtbaar. Ze laten ook zien hoe groot de tumor is en welke vorm deze heeft.
De arts kan longuitzaaiingen ontdekken doordat op een röntgenfoto afwijkingen zijn te zien. Een röntgenfoto van de longen kan horen bij standaardonderzoek na de diagnose kanker. Dit onderzoek gebruikt de arts om vast te stellen of er uitzaaiingen zijn.
De kosten komen op ongeveer € 1.200 per scan. Even prijzig overigens als de breed toegepaste Choline PET scan. Wel duidelijk duurder dan de gewone CT scan of de botscan die op circa € 200 uitkomen.
Het advies is om 24 uur voorafgaand aan de start van de chemotherapie geen grapefruit te gebruiken en dit gedurende de gehele behandeling. Dit geldt ook voor pomelo, ugli, mineola, tangelo en de zure sinaasappel (ook wel Sevilla sinaasappel genoemd) het zijn kruisingen van grapefruit met een andere citrusvrucht.
Na de chemotherapie
Meestal kijkt de arts na 2 of 3 chemokuren of de behandeling goed gaat en de tumor kleiner wordt. De tumor kan ook even groot zijn gebleven. Soms werkt de chemokuur niet. Als dat zo is bespreekt uw arts de mogelijkheden met u.
Hoe lang duurt de behandeling? De duur en frequentie van chemotherapie hangt af van het kankertype en de gebruikte medicatie. U zal gedurende minstens drie tot zes maanden regelmatig naar het ziekenhuis moeten gaan. Afhankelijk van de gebruikte medicatie kan elke behandeling enkele uren tot enkele dagen duren.
Een chemotherapie kan ook palliatief zijn als de kanker niet kan worden genezen. Ze kan de ziekte vertragen door de tumor te verkleinen, door uitzaaiingen te vernietigen of hun aantal te verminderen. Zo kan de levensverwachting soms met meerdere jaren verlengd worden.
Een beklemmend gevoel op de borst, piepende ademhaling of pijn bij het ademhalen komen ook voor. Je benauwd voelen is erg naar en kan eng zijn. Voor sommige mensen voelt het als (bijna) stikken. Als je iets wilt doen terwijl je benauwd bent, is dat vaak lastiger.
Helaas kan een operatie niet altijd worden toegepast. Bijvoorbeeld wanneer de tumor te ver in de omringende weefsels is doorgegroeid of wanneer er veel uitzaaiingen zijn. Om een operatie te ondergaan, moet een patiënt in een redelijke conditie zijn, om goed te kunnen herstellen van de ingreep.
Pijn is één van de meest voorkomende klachten op een sterfbed, net als de angst voor pijn. Om de lichamelijke pijn te verlichten kan het nodig zijn dat de zieke steeds meer pijnmedicatie nodig heeft. De kans is aanwezig dat dit het levenseinde enkele uren of dagen bespoedigt.
