De meest voorkomende drie soorten zijn emotionele, sociale en existentiële eenzaamheid.
Eenzaamheid heeft een grote invloed. Het leidt tot gezondheidsrisico's, minder meedoen in de samenleving en een gevoel dat welzijn of geluk tekortschiet. Helemaal als het gevoel van eenzaamheid langer aanhoudt. Eenzaamheid verhoogt zelfs de kans op vroegtijdig overlijden.
Alleenstaanden vaker eenzaam
Mensen die alleen wonen zonder partner of kinderen (14 procent) en alleenstaande ouders (15 procent) voelen zich vaker sterk eenzaam dan mensen die samenwonen met een partner (6 procent), of kinderen die bij hun ouders wonen (8 procent). Ze zijn vooral vaker sociaal eenzaam.
Het percentage eenzamen is hoger vanaf 75 jaar
Ouderen van 85 jaar en ouder voelen zich eenzamer dan ouderen van 75 tot en met 84 jaar. Van de 85-plussers voelt twee derde (66%) zich eenzaam en 14% zich ernstig eenzaam, bij 74-84 jarigen is dit respectievelijk 54% en 11%.
Eenzaamheid ontstaat vaak door combinatie van risicofactoren
Anderzijds speelt een verandering in of het verlies van sociale contacten, activiteiten of werk vaak een rol. Ook gezondheidsproblemen, persoonlijkheidskenmerken en verwachtingen over sociale contacten kunnen bijdragen aan een ervaring van eenzaamheid.
Alleen zijn en/of wonen is namelijk een situatie. Eenzaamheid daarentegen is een gevoel, een individueel gevoel. Want wat de één voelt en ervaart in een bepaalde situatie is heel anders dan een ander het ervaart. Alleen zijn en/of wonen, kan ook betekenen dat je geen of een heel klein netwerk hebt.
Heb je het idee dat het te lang duurt, is eenzaamheid iets waar je als het ware elke dag last van hebt, zoek dan hulp. Een periode van negen maanden wordt in het algemeen als normaal beschouwd. Duurt het langer, blijf je je eenzaam voelen, onderneem dan actie en zoek hulp.
Ernstige eenzaamheid 2020
Sociale eenzaamheid wordt gemeten met onder andere de uitspraak: 'Wanneer ik daar behoefte aan heb, kan ik altijd bij mijn vrienden terecht'. Iemand is “ernstig eenzaam” bij negen ongunstige scores. De vragenlijst is bedoeld voor onderzoek onder grote groepen mensen.
Gelukkig worden zonder partner is in principe zeker mogelijk. Er zijn aardig wat mensen die er zelfs voor kiezen om als vrijgezel door het leven te gaan. Maar als het niet je keuze is, kan het moeilijk zijn om aan het idee te wennen dat gelukkig worden zonder partner ook een optie is voor jou.
Wat te doen als je geen vrienden hebt:
Herinner jezelf eraan dat veel mensen geen vrienden hebben. Zoek uit welke vorm je eenzaamheid aanneemt. Pak onderliggende oorzaken zoals depressie of angst aan. Poets je sociale vaardigheden op.
Iedereen voelt zich wel eens eenzaam. In veel gevallen verdwijnt dat eenzame gevoel vanzelf als je weer beter in je vel zit. Eenzaamheid is vooral een probleem voor mensen die het sterk of langdurig voelen. Dan kan een negatieve spiraal ontstaan.
Leer dealen met de gedachten en emoties die opkomen (zoals fear of missing out, eenzaamheid etc.). Je kunt daar mee gaan zitten in stilte om het te doorvoelen of probeer het eens met schrijven of meditatie. Fijn om in je uppie te doen zonder schermen: lezen, dansen, yoga, tekenen, opruimen, nieuwe recepten maken.
Doordat (openbare) sociale activiteiten vermeden worden, kan dit tot een sociaal isolement leiden. Sommige mensen isoleren zich uit angst voor afwijzing. In veel gevallen wordt dit maar weinig begrepen door de omgeving. Verschil in taal ten opzichte van de personen in de streek of groep.
Verdriet heeft vaak een hele concrete oorsprong en is vaak een reactie. Veelvoorkomende oorzaken zijn: Heftige gebeurtenissen zoals het verlies van een partner of gezinslid, relatieproblemen, problemen met werk of geldproblemen. Een negatief zelfbeeld kan ook leiden tot verdriet.
Een eenzaam brein loopt het risico van cognitieve en fysieke achteruitgang. Bij meting bleek dat mensen die zich eenzaam voelen een andere hersenstructuur hebben. Vermoed wordt dat het gevolg hiervan is dat sociale signalen niet meer goed worden geïnterpreteerd.
Minder meedoen in de samenleving. Eenzaamheid kan ertoe leiden dat je je terugtrekt. Omdat je weinig sociale contacten hebt, denk je dat anderen je niet leuk vinden. Waardoor je sociale gelegenheden uit de weg gaat.
Hele lichaam lijdt schade door sociale isolatie
Zo kan eenzaamheid depressie, slaapproblemen en angst tot gevolg hebben. De symptomen doen denken aan die van een posttraumatische stressstoornis, een aandoening die onder andere veel militairen treft die uitgezonden zijn geweest.
In het echte leven heeft bijna de helft van alle Nederlanders één tot vijf vrienden. 28 procent heeft 6 tot 10 vrienden. 10 procent heeft 10 tot 15 vriendschappen en 7 procent ziet meer dan 16 mensen als vriend.
Weinig vrienden hebben, je niet begrepen voelen of bij niemand je hart kunnen luchten: een kwart (23 procent) voelt zich regelmatig eenzaam. Onder mensen tussen de 18 en 35 jaar is dit zelfs 37 procent.
