Je ziet of ruikt fijnstof meestal niet. Fijnstof is schadelijk voor je gezondheid. Het meeste fijnstof komt in de lucht door wat mensen doen. Fijnstof kan ontstaan uit bijvoorbeeld uitlaatgassen of ammoniak (opent in een nieuw venster) (secundair fijnstof).
Bijna 80% van de hoeveelheid fijnstof in de lucht is het gevolg van menselijk handelen. Dat zegt het RIVM. De aanwezigheid van fijnstof in huis is vooral te wijten aan verbrandingsprocessen. Denk hierbij aan het stoken van een houtkachel, open haard of palletkachel.
Langdurige blootstelling aan fijn stof
Longkanker en chronisch, obstructieve longziekte (COPD), vermindering van de longfunctie, verergering (en ontstaan) van astma (vooral bij kinderen), toename van luchtwegklachten zoals piepen, hoesten en kortademigheid.
50 meter van een drukke weg buiten de bebouwde kom. 150 meter van een snelweg. 250 meter van een groot veebedrijf.
Een goede luchtreiniger fijnstof helpt goed bij het schoonmaken van lucht die verontreinigd is met fijnstof. Uiteraard kan dat alleen binnenshuis. Een luchtreiniger met HEPA filter (dat de kleinste stof deeltjes uit de lucht haalt) in combinatie met een ionisator zijn het meest effectief.
Welk gebied in Nederland is het meest vervuild? De hoogste concentratie fijnstof in Nederland komt voor rondom de Randstad en Noord-Brabant. Dit is voornamelijk te wijten aan de drukke snelwegen, de grootschalige industrieën en de hoge bevolkingsdichtheid.
Het kan stoflongen (silicose of longfibrose) veroorzaken. In de longen ontstaat dan bindweefsel waardoor ze minder elastisch worden. Hierdoor nemen ze minder zuurstof op en word je kortademig, ga je hoesten en krijg je pijn op de borst. Deze schade is niet te herstellen.
Er bestaat een (zeldzame) acute vorm van stoflong, die in enkele weken tot maanden na blootstelling al ontstaat, en een chronische vorm, die pas problemen geeft na blootstelling gedurende 10 tot 20 jaar.
Het verkeer (weg en water) is de grootste bron van fijnstof, vooral door het gebruik van diesel. Het verkeer stoot zo'n 40% van het fijnstof uit. Daarin wordt ze op de voet gevolgd door de industrie die ongeveer evenveel uitstoot. Daarna volgt de landbouw die zo'n 23% van het fijnstof uitstoot.
Volgens de bouwregelgeving moet die capaciteit minimaal 75 m3/uur zijn. Dat vindt Jacobs dan ook veel te laag. Zeker in goed geïsoleerde nieuwe huizen kan de kooklucht (en daarmee het fijnstof) uren blijven hangen.
Pakistan staat bovenaan de lijst als het meest vervuilde land ter wereld met een gemiddelde fijnstofconcentratie (PM 2,5) van 115,7.
Het is ook mogelijk om zelf fijnstof te meten. Zowel door overheden als particulieren. Voor burgers is iSPEX een goed voorbeeld van hoe je de luchtkwaliteit kan meten en bij kan dragen aan de kennisontwikkeling over luchtkwaliteit.
Het meten van de luchtkwaliteit in huis of op kantoor kan met behulp van CO2 meter of fijnstofmeter. De CO2 monitor maakt de luchtkwaliteit inzichtelijk. Belangrijk om te weten is dat je zelf actie moet ondernemen.
Fijnstof is niet alleen gevaarlijk voor mensen met een allergie, maar kan ook ademhalingsproblemen veroorzaken bij gezonde mensen. Het is vooral gevaarlijk voor baby's, kleine kinderen en mensen met een allergie. Bij kinderen in de groei kan het longweefsel zwaar aangetast worden.
Beleid en grenswaarden voor fijnstof
Voor PM10 is de grenswaarde 40 µg/m³ per jaar. Ook mag de hoeveelheid PM10 niet hoger zijn dan 50 µg/m³ per dag en mag die hoge waarde niet meer dan 35 keer per jaar voorkomen. Voor PM2,5 is de grenswaarde 25 µg/m³ per jaar.
Een luchtreiniger verbetert de luchtkwaliteit in huis en zorgt voor zuivering van de binnenlucht, waardoor jij frisse lucht in kunt ademen. Het is geen vervanging van een goede ventilatie, maar een aanvulling. Een luchtreiniger elimineert 99% van de 'vuile' stoffen uit de lucht als bacteriën en pollen.
Stoppen zorgt voor een grote schoonmaak
Slijm en andere overblijfselen van het roken worden door de longen opgeruimd. Al na 72 uur gaat ademhalen makkelijker. Na ongeveer 3 maanden kunnen de longen zichzelf weer goed schoonhouden.
In roet zitten veel verschillende chemische stoffen. Grote hoeveelheden ingeslikt roet kunnen op langere termijn schadelijk zijn. Sommige stoffen in roet zijn kankerverwekkend. Na een grote brand kan het eten van groenten uit moestuinen ongezond zijn.
Om nauwkeurig fijnstof te meten heb je een hoogwaardige laser en detector nodig én een uitgekiende luchtstroom om zo nauwkeurig mogelijk de hoeveelheid fijnstof deeltjes per kubieke meter (m3) te meten. Je hebt hier een ventilator of luchtpomp voor nodig.
Van alle Nederlandse steden is de schoonste lucht gemeten in Groningen. In Nijmegen en Amsterdam is de luchtkwaliteit het slechtste. Ook Europees gezien scoort Groningen goed, maar de schoonste lucht wordt ingeademd door de inwoners van het Zweedse Umeå.
In Nederland is de lucht bijna overal ongezond. Alleen op Vlieland en Schiermonnikoog kan je nog gezonde lucht inademen. De grootste oorzaak is het verkeer.
Verschillende delen in Noorwegen, Zweden en Finland hebben een uitstekende luchtkwaliteit. Ook IJsland, Letland, Canada en delen van Wit-Rusland hebben een schone lucht. Op diezelfde kaart is te zien dat Australië ook goed scoort op het gebied van luchtkwaliteit.
