Onterfde kinderen hebben nog wel recht op een legitieme portie. Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is.
Legitieme portie
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
Legitieme portie
Een ouder kan zijn kind in zijn testament onterven. Toch kan het kind dan een deel van de erfenis van zijn ouder opeisen. Dat deel is de legitieme portie waarop het kind altijd recht heeft. De legitieme portie bestaat alleen uit geld.
Ook mensen die erfgenaam zouden zijn geweest als er geen testament was gemaakt, hebben recht op inzage in het testament, als zij door onterving in het testament hun wettelijke rechten zijn kwijtgeraakt. Zij hebben echter alleen recht om het onderdeel van het testament te lezen waaruit hun onterving blijkt.
Hoe hoog is de legitieme portie? De legitieme portie bedraagt de helft van de waarde van het erfdeel in geld dat het kind zou zijn toegekomen wanneer de overleden ouder geen testament zou hebben opgemaakt. Dit noemen we ook wel het versterferfdeel of kindsdeel.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel. Deze zijn eigendom van de twee kinderen die niet zijn onterfd.
Als u een van uw kinderen een schenking heeft gegeven, bijvoorbeeld voor studie of de aankoop van een huis, kunt u in uw testament regelen dat uw ene kind meer krijgt dan het andere. Op die manier kunt u de schenking 'rechttrekken' en uw kinderen in totaal ongeveer evenveel geven.
Onterfde kinderen hebben nog wel recht op een legitieme portie. Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is.
Als u als kind bent onterfd door uw vader of moeder kunt u uw legitieme portie bij diens erfgenamen (volgens het testament) opeisen. Op grond van de wet dient u dit op verzoek van de erfgenamen binnen een redelijke termijn te doen, en in ieder geval binnen vijf jaar na overlijden van de erflater.
Hebt u geen testament laten opstellen? Dan bepaalt het erfrecht wie uw erfgenamen zijn en hoeveel zij erven. De regels van het erfrecht staan in het Burgerlijk Wetboek. Het gaat om kinderen die eigen kinderen waren door geboorte of erkenning of geadopteerde kinderen.
Pas na overlijden van de achtergebleven ouder mogen de kinderen hun kindsdeel opeisen. Dan komt ook de nalatenschap vrij. Wilt u het anders dan dit standaard erfrecht geregeld hebben, zult u een testament nodig hebben.
Stel dat een moeder overlijdt en ze heeft geen testament opgesteld. De wettelijke erfgenamen zijn dan haar man, met wie ze niet in gemeenschap van goederen was getrouwd, en haar drie kinderen. Elk van hen krijgt in dit geval een kwart van de nalatenschap. Voor de kinderen heet dit het kindsdeel.
Wilt u aanspraak maken op de legitieme portie, dan moet dat binnen vijf jaar na overlijden, of binnen een door een belanghebbende gestelde redelijke termijn. U moet de erfgenamen, de executeur, de vereffenaar of de notaris mede delen dat u aanspraak maakt op uw legitieme.
Het onterven van een kind betekent echter niet dat het kind nergens meer aanspraak op kan maken. Als er geen testament is opgesteld, hebben de kinderen automatisch recht op een gelijk deel van de nalatenschap: het kindsdeel. Maar als een kind wordt onterfd, dan heeft het kind enkel recht op de legitieme portie.
Hoe groot is het minimum erfdeel? Uw kinderen hebben samen recht op de helft van uw nalatenschap. Heeft u één kind, dan heeft hij of zij minstens recht op 1/2 van de waarde van uw nalatenschap. Zijn er twee kinderen, dan hebben ze elk recht op 1/4 van uw totale nalatenschap.
Hoe bereken ik het kindsdeel? U kunt het kindsdeel berekenen door de erfenis door de helft te delen (één helft is namelijk al van de langstlevende), en het overgebleven bedrag te verdelen over de kinderen en de langstlevende.
Door de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner alle goederen van de nalatenschap. Pas als de langstlevende echtgenoot of partner overlijdt, erven de kinderen. Soms zijn dit kinderen uit een eerder huwelijk.
Een kind kan zelf bepalen of hij wel of geen beroep doet op zijn/haar legitieme portie. Het is wel belangrijk om dit binnen vijf jaar na het overlijden te doen. Je moet de erfgenamen, de executeur, de vereffenaar of de notaris mede delen dat je aanspraak maakt op jouw legitieme portie van de erfenis.
De erfbelasting over je legitieme portie wordt voldaan door de executeur of door de nog levende partner van jouw overleden ouder. Jij ontvangt je legitieme portie dus altijd als een netto bedrag. De erfbelasting is er al over afgerekend met de belastingdienst.
Als de kinderen zijn onterfd, hebben zij nog steeds recht op de helft van 1/3 deel, dus 1/6 deel van de erfenis. De legitieme portie is altijd een vordering in geld. Een kind heeft dus geen recht op spullen uit de erfenis.
Als u de erfenis wilt verwerpen, dan legt u een schriftelijke verklaring af bij de rechtbank. Dit kunt u ook met een volmacht via uw notaris regelen. Dan hoeft u niet zelf naar de rechtbank. Voor een verklaring bij de rechtbank betaalt u 132 euro griffierecht (tarief 2021).
De onterfde persoon voelt zich mogelijk gepasseerd. In dat geval kun je een onterving aanvechten. Kinderen hebben een speciale positie binnen het erfrecht. Zij houden namelijk altijd recht op hun kindsdeel, zelfs bij een onterving in een testament.
De wetgever gaat ervan uit dat ouders, in principe, niet de bedoeling hebben om één kind ten opzichte van de andere kinderen te bevoordelen. Daarom wordt een schenking aan een kind vermoed een “schenking op voorschot” van erfenis te zijn.
Als de erfgenamen het écht niet eens kunnen worden kan je een verdelingsprocedure starten bij de rechtbank. Het is dan wel verplicht om een advocaat in te schakelen. Bij een verdelingsprocedure beslist de rechter hoe de erfenis moet worden verdeeld. Als erfgenaam kun je de rechter vragen de verdeling uit de stellen.
Na een overlijden hebben de erfgenamen drie maanden de tijd om te bepalen of ze de erfenis aanvaarden (zuiver of beneficiair) of verwerpen. Daarnaast is het zo dat (onterfde) kinderen van de overledene tot wel vijf jaar na het overlijden hun legitieme portie kunnen opeisen.
