Een shock is een acute levensbedreigende toestand waarbij de effectieve perfusie (doorbloeding) in de haarvaatjes van de weefsels verstoord is. De doorbloeding en de zuurstofvoorziening van het hart, de hersenen en andere organen worden verminderd wat resulteert in het afsterven van cellen.
Het slachtoffer wordt suf, verward, voelt zich onwel en is duizelig wanneer hij wil rechtstaan. Het flauwtegevoel gaat niet over als het slachtoffer neerligt. Het slachtoffer wordt bleek, begint te zweten en te rillen, hij klaagt over koude (koud zweet). Handen en voeten kunnen koud aanvoelen.
Een shock is een levensbedreigende situatie. Als je in shock bent, is namelijk je bloeddruk te laag om je lichaam van voldoende bloed en zuurstof te voorzien. Er zijn verschillende vormen van shock, waaronder: Hypovolemische shock.
Het verloop kan minuten of uren duren. Er is wel een duidelijk lijn in de fases die een slachtoffer met shock doorloopt. Een eerstehulpverlener (EHBO'er) kan wegens het ontbreken van kennis en medicijnen niets doen om de shock op te heffen maar er zijn wel handelingen om de ontwikkelingen van de shock te vertragen.
heeft een bleke, koude, klamme/zweterige huid; heeft een misselijk/ziek gevoel, maakt een zieke indruk; heeft dorst en is krachteloos. krijgt een verminderd bewustzijn of raakt bewusteloos.
Een shock kan ontstaan door ernstig bloedverlies, door hartfalen, door een bacteriële infectie (sepsis) of door een allergische reactie (anafylactische shock). In alle gevallen is het zo dat er óf te weinig bloed circuleert (bloedverlies, hartfalen) óf de druk te laag is doordat de vaten uitzetten (infectie, allergie).
Probeer een bewusteloos slachtoffer nooit iets te drinken te geven. Geef nooit alcohol, want dat verwijdt de bloedvaten en kan juist daling van de temperatuur tot gevolg hebben. Beweeg een onderkoeld slachtoffer zo weinig mogelijk, behandel het lichaam als dat het van glas is gemaakt.
Septische shock of ernstige infectie die zich uit in orgaanfalen. Dit is de meest voorkomende vorm van shock. Hij wordt veroorzaakt door bacteriële afbraakproducten die in de bloedbaan terechtkomen.
Kenmerken shock
Door een vermindering van de bloedtoevoer trekt het bloed weg uit de huid. Hierdoor ontstaat er een bleke (koude) of klammerige huid. Dit kan gepaard gaan met overmatig zweten.
Het treedt op wanneer het hart van een patiënt het lichaam niet van voldoende bloed kan voorzien. Hypovolemische shock wordt veroorzaakt door ernstig bloed- en vochtverlies, bijvoorbeeld bij traumatisch lichamelijk letsel. Hierdoor is er onvoldoende toevoer van bloed om de vitale organen van zuurstof te voorzien.
Bij bloedverlies stroomt er bloed uit een wond. Het bloed kan, afhankelijk van de plek en diepte van de wond, gelijkmatig of met stoten uit de wond komen. Er zijn twee soorten bloedingen, namelijk hevig- en matig bloedverlies. In het geval van hevig bloedverlies en/of shock is het noodzakelijk om 1-1-2 te bellen.
Dit kan veroorzaakt worden door een probleem met de pomp (cardiogene shock), door vochtverlies (hypovolemische shock), door afwijkingen in de bloedvaten (distributieve shock), door een belemmering van de doorstroming (obstructieve shock), of door onvoldoende mogelijkheid tot afgifte van zuurstof door het bloed ( ...
Shock kan alleen door professionele hulpverlening verholpen worden. Wacht niet tot de symptomen van shock erger worden of allemaal zichtbaar zijn. Leg het slachtoffer in de shock positie als hij dit wil. Meestal kiest het slachtoffer zelf al de meest prettige houding.
Septische shock
Bij sommige patiënten met een sepsis wordt de bloeddruk (te) laag en ontstaat een beeld waarbij de bloedcirculatie onvoldoende is om de organen van voldoende zuurstof te voorzien. Dit noemen wij een septische shock.
Verpleegkundige interventies bij hypovolemische shock
De verpleegkundige interventie 'shockpreventie' geeft aan welke handelingen nodig zijn om shock te voorkomen en/of vroeg te signaleren. De interventie 'shockmanagement' bevat de activiteiten om shock te stabiliseren en te behandelen.
De spijsverteringsorganen, de lever en milt. De nieren. Als laatste zullen het hart, de longen en de hersenen geen zuurstof meer krijgen.
Sommige mensen krijgen een lage bloeddruk en een hoge hartslag door sepsis. Dit heet een septische shock. Die ontstaat doordat door de sepsis de bloedvaten uitzetten. Hierdoor daalt de bloeddruk sterk.
Een neurogene shock valt niet te wijten aan te weinig bloed in de bloedsomloop is maar wel aan dat het bloed zich op de verkeerde plaats bevindt. Dit komt doordat de automatische zenuwsignalen naar de spiertonus van de slagaders die het bloed verplaatsen naar de organen verloren is gegaan.
Ongeveer een derde heeft intensive care-behandeling nodig. Eén op de vijf van hen overlijdt. Van de patiënten met sepsis die geen intensive care-behandeling nodig hebben, overlijdt één op de acht.
Bij alarmsignalen als hoge koorts, kortademigheid, verwardheid, lage bloeddruk of zich onwel voelen, komt een arts binnen de tien minuten een diagnose stellen. Is er sprake van sepsis, dan krijgt de patiënt meteen antibiotica. We zien sepsis als een echte urgentie, net als een hartinfarct of een beroerte.
Op nummer 1 van de lijst staat volgens de organisatie de Acinetobacter baumannii, een ziekenhuisbacterie. Vooral de luchtwegen en de longen worden aangetast door de bacterie. Maar ook salmonella, staphylociccus aureus of Neisseria gonorrhoeae komen op de lijst voor.
Probeer een bewusteloos slachtoffer nooit iets te drinken te geven. Geef nooit alcohol, want dat verwijdt de bloedvaten en kan juist daling van de temperatuur tot gevolg hebben. Beweeg een onderkoeld slachtoffer zo weinig mogelijk, behandel het lichaam als dat het van glas is gemaakt.
