Mensen die zich bijvoorbeeld lang eenzaam voelen en/of een klein sociaal netwerk hebben, hebben ook een hoger risico op het ontwikkelen van een depressie. Gevoeligheid voor een depressie kan ook te maken hebben met mentale factoren: sommige persoonlijke eigenschappen of karaktertrekken.
Cijfers depressie en suïcide. In Nederland krijgt ongeveer een kwart van de volwassenen van 18-75 jaar ooit in het leven te maken met een depressie (2019-2022). Elk jaar geldt dat voor ongeveer 9% van de volwassenen. Vrouwen in de leeftijdscategorie 18-34 jaar hebben de grootste kans op een depressie (2019-2022).
Iedereen kan last krijgen van depressie, ongeacht leeftijd, opleiding of etnische afkomst.
Een depressie kan 'in de familie' zitten. Het kan dus erfelijk zijn. Genetische factoren maken een mens kwetsbaar, maar dit hoeft niet te betekenen dat je dan ook altijd depressief wordt. Het blijkt dat bij ongeveer een derde van de mensen met een depressie er genetische factoren aanwezig te zijn.
Het is volkomen normaal dat je daar allerlei gevoel bij hebt: verdriet, angst, woede, somberheid. Als je die dingen ervaart, weet je vaak waar ze mee te maken hebben en het gevoel komt en gaat. Je kunt erover praten, je kunt erom huilen soms misschien een beetje lachen, er zit beweging in.
Alcohol en drugs kunnen een depressie veroorzaken en verergeren. Vaak zijn er ook zorgen over praktische problemen, zoals geld, werk, het gezin of woonruimte. Probeer het niet allemaal alleen op te lossen.
Er is niet één speciale oorzaak voor het ontstaan van een depressie. Het is bijna altijd het gevolg van een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren. Erfelijkheid is de belangrijkste natuurlijke (biologische) factor. In sommige families komen depressies vaker voor dan in andere.
Amerikaanse onderzoekers komen met goed nieuws voor artsen en mensen die lijden aan een depressie: Een bloedtest kan aantonen of patiënten gebaat zijn bij therapie.
Zonder behandeling kan een depressie na enige tijd weer overgaan (gemiddeld 4-6 maanden). Maar het kan ook veel langer, zelfs jaren, duren. Met een behandeling kunnen de klachten verminderen of kan de duur van de depressie worden verkort. Een depressie wordt erger als u veel alcohol en/of drugs gebruikt.
Vermoeidheid en verlies aan energie. Gevoel van waardeloosheid of een sterk schuldgevoel. Concentratieproblemen: moeite met nadenken of het nemen van beslissingen. Terugkerende gedachten aan de dood of gedachten/fantasieën over zelfdoding.
Bij een depressie bent u langer dan 2 weken somber en/of heeft u nergens zin in. Ook kunt u zich moe, onrustig, schuldig en waardeloos voelen. Om te herstellen zijn deze dingen heel belangrijk: structuur geven aan uw dag: op tijd opstaan, elke dag naar buiten gaan, gezond eten, op tijd naar bed gaan.
Over het algemeen gaan de klachten binnen drie maanden vanzelf over, maar als hulp te laat komt kunnen klachten flink verergeren en kan je depressie zelfs chronisch worden. Erkennen dat je depressief bent is vaak de eerste stap naar herstel. Depressiviteit worden niet altijd tijdig herkend.
Stel regelmatig voor om samen iets actiefs te doen, zoals een stuk wandelen, fietsen of hardlopen. Ontmoedig alcohol of drugsgebruik. Alcohol en drugs kunnen een depressie verergeren. Help zo nodig bij praktische dingen zoals koken of de administratie doen.
Luister vooral en oordeel niet
Laat iemand met een depressie praten en vraag naar zijn of haar gedachten. Het geeft echt niet als je depressief-zijn niet goed of helemaal niet begrijpt. Juist daarom is het belangrijk dat je vraagt naar hoe hij zich voelt (en het niet voor hem invult).
Mensen hebben een sombere kijk: het glas is altijd leeg of halfleeg. Mensen hebben het gevoel dat alles hopeloos is. Ze zijn ook vaak vermoeid, ze liggen veel op bed of op de bank. Anderen hebben een 'aangejaagde depressie', die kunnen niet stilzitten en hebben slaapstoornissen.”
Een depressie hoeft niet noodzakelijkerwijs een directe externe oorzaak te hebben. Vaak gaat het om een combinatie van factoren als aanleg, persoonlijkheidsfactoren en gedrag, zoals bijvoorbeeld de neiging om onaangename gedachten en gevoelens te vermijden.
Een depressie uit zich dus vaak in een hoge hartslag en/of bloeddruk, hartritmestoornissen, druk op de borst, hartkloppingen en een gevoel van opgejaagdheid (laat je wel controleren door een arts als er aanwijzingen zijn voor hartproblemen).
Hormonale ontregeling
Bij sommige depressieve mensen wordt in het bloed een verhoogde dosis van het stresshormoon cortisol gevonden. Wie meer cortisol aanmaakt, reageert vaak heftiger op stressvolle gebeurtenissen of situaties.
Regelmatig bewegen verkleint je kans op een depressie en kan ook een depressie verlichten. (Meer) bewegen is dus goed én cruciaal voor je mentale gezondheid.
Depressie is je eigen schuld
Er wordt vaak gedacht dat depressie wijst op een gebrek aan wilskracht, dat het aanstellerij en zelfmedelijden is en daardoor je eigen schuld. Maar een depressie is niet je eigen schuld en wijst niet op aanstellerij. Een depressie overvalt je en is een ernstige aandoening.
Vaak hebben mensen met depressieve klachten nergens zin in of energie voor, hebben ze moeite met hun werk doen en zien ze overal tegenop. Ook verzorgen ze zichzelf minder goed en besteden ze weinig tot geen tijd aan vrienden of familie. Iemand met een depressie, draagt meestal de hele dag een zwaar gevoel met zich mee.
Sommige evolutionaire wetenschappers gaan ervan uit dat depressie een functie heeft. Zoals fysieke pijn het signaal afgeeft dat je lichaam beschadigd is en ergens van moet herstellen, zo geeft een depressie aan dat je psychisch lijdt en je het even niet meer trekt.
Meestal klopt dat niet helemaal. Wie deze gevoelens een paar dagen heeft, is niet depressief. Bij een echte depressie is namelijk iets anders aan de hand: je somberheid of verdriet duren weken of maanden en verdwijnen niet zomaar. Als je depressief bent, ben je zelden of nooit blij of tevreden.
