Een paard heeft, net als wij, gedachten, gevoelens en emoties. Bepaalde zaken zijn soortgebonden maar verder heeft ieder mens én ieder ander dier een eigen karakter. Als wij ons wat beter verdiepen in de gevoelens, gedachten en emoties van paarden wordt het ook makkelijker het gedrag van paarden te begrijpen.
Vroeger hadden wetenschappers het idee dat dieren geen emoties kunnen voelen. Tegenwoordig zijn de meeste mensen (wetenschappers en ervaringsdeskundigen) het er over eens dat dieren, en dus ook paarden, wel degelijk emoties ervaren.
Paarden verstaan ons mensen niet, maar begrijpen ons zeer zeker. Dat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. De dieren zijn in staat om subtiele oog- en lichaamsbewegingen op te vangen en te 'vertalen'.
Hij vindt het leven leuk, bekijkt nieuwe situaties met nieuwsgierigheid en heeft vertrouwen in de mensen om hem heen. Het tegenovergestelde gebeurd wanneer je paard vooral negatieve emoties ervaart: hij kan angstiger zijn en nieuwe situaties wantrouwig benaderen.
Een paard reageert op spierspanning veroorzaakt door gedachten of gedrag van de 'gasten' in de kudde. Je kunt paarden niet voor de gek houden. Mensen houden vaak spanning vast of onderdrukken gevoelens. Paarden laten dan met hun gedrag zien wat er echt gaande is.”
Bij paarden is het belangrijk of ze nog overeind kunnen komen. Daar gaat het vaak mis, dan kunnen ze 'vast' komen te liggen in de stal of ze blijven liggen in de wei en lukt het ze niet om tot stand te komen.
Maar ze heeft wel gelijk, natuurlijk, in die zin dat paarden wel degelijk boos kunnen worden op hun mensen, en dat laten zien ook. En ook geclickertrainde paarden kunnen heel boos worden op hun mensen.
Wat is paardentherapie? Paarden reageren voornamelijk op wat mensen om hun heen doen. Dus wanneer iemand verdrietig is zal het paard deze emotie overnemen en bijvoorbeeld stil blijven staan. Paarden voelen dus heel goed emoties en gedrag aan van mensen.
Een hele goeie plek, is de plek vlak achter de schoft, daar waar het zadel zou liggen. Het is de plek waar paarden elkaar 'groomen' (=elkaar zachtjes kroelen en masseren met de voortanden en lippen), uiteraard alleen als ze elkaar leuk vinden.
Vrijwillig komen
roofdieren vangen hun prooi, maar prooidieren vermijden 'gevangen worden' omdat hun voortbestaan afhangt van hun vermogen om te vluchten. Wat we uiteindelijk willen, is dat het paard vrijwillig naar ons toe komt omdat hij graag bij ons wil zijn.
Het paard likt en bijt zachtjes in je handen
Misschien wil het paard gewoon een snoepje van je. Maar het kan soms ook duiden op iets wat speelt bij jou, bijvoorbeeld als je vingers gevouwen zijn en het paard iets harder gaat bijten in je vingers.
Aaien en knuffelen kun je als communicatiemiddel gebruiken. Steek je hand eens uit naar je paard en wacht zijn reactie af. Zorg er voor dat je gehele lichaamstaal ontspannen is. Ga niet recht voor je paard staan, maar in een schuine hoek, zodat je niet een tegenstrijdige boodschap uitzendt.
De meeste mensen denken dat een paard lacht, als hij/zij zijn bovenlip krult en zijn tanden ontbloot; het lijkt op een brede grijns. Eigenlijk lachen paarden niet, het is een reactie die te maken heeft met de geuren. Het paard registreert alleen de geuren die via de lucht naar zijn klieren stromen.
De vraag is echter of paarden ook na meerdere jaren specifieke personen kunnen herkennen. Roelfsema antwoordt ook op die vraag bevestigend: “Veel onderzoek is daar niet naar gedaan, maar wat we wel weten is dat paarden in elk geval na acht maanden nog personen herkennen aan hun stemgeluid, geur en gezicht.
Dit boek is geschreven door een ervaren paardentherapeut. De wetenswaardigheden over paarden geven inzicht in hoe deze edele dieren denken. Al snel kunt u het gedrag van uw paard aan de hand van zijn lichaamstaal en signalen juist interpreteren en reageren op wat het 'vertelt'.
Als zijn hoofd en nek iets naar beneden hangen als je bij hem in de buurt bent, dan betekent dit dat hij gelukkig is en graag bij je is. Het is ook mogelijk dat je paard opgewonden zal zijn om je te zien, wat altijd een goede zaak is. Hij zal dit laten zien door zijn hoofd en nek op te heffen.
Pijn herkennen aan gedrag
Het herkennen van pijn bij een paard is vaak het makkelijkst als het dier in een voor hem vertrouwde omgeving is en als er mensen in de buurt zijn die het paard vertrouwt. Ook heeft de aanwezigheid van andere bekende paarden een positief effect op het uiten van pijn-gerelateerd gedrag.
De reden van het hoofdschudden is veelal dat er iets in het hoofd van het paard in de knel zit. Meestal is dit de Trigeminus zenuw. Deze zenuw loopt door de oogkas en door het kaakgewricht, over het voorhoofd en vertakt zich naar het gebit. Ook problemen aan het gebit kunnen zo hoofdschudden veroorzaken.
Paarden vinden het niet leuk als ze regelmatig over hun grenzen moeten gaan. Zijn de trainingen vaak erg moeilijk of net vervelend, dan zal je al snel merken dat je paard zijn halster niet zo graag meer laat omdoen.
Paarden kunnen onze emoties en ons gedrag feilloos aanvoelen en reageren hierop door dit te spiegelen. Zo wordt een paard drukker wanneer jij hoog in energie bent of juist heel rustig wanneer jij laag in energie bent.
Op stal heb je de meeste kans dat een paard zich gaat vervelen, aangezien ze op de wei (vaak) voldoende voedsel hebben om happend en stappend te eten. Daarnaast staan sommige paarden in kuddeverband in de wei, waardoor er meer sociaal contact is en je paard minder snel verveeld raakt.
Tienduizenden paarden in Nederland staan eenzaam in de wei, waardoor ze vaak aan chronische stress leiden. Het gebrek aan fysiek contact met andere paarden is een van de grootste problemen in de paardenhouderij, stelt dierenwelzijnsorganisatie Dier&Recht op basis van eigen onderzoek.
Paarden die een goede band hebben met elkaar nemen het op voor elkaar. Zo kunnen ze jaloers zijn als een ander paard hun beste vriend wil benaderen en dan sturen ze dat ander paard weg. Of als ze zien dat een paard hun vriend bedreigt gaan ze tussen hun vriend en zijn “belager” staan.
Paarden kunnen heel goed in de verte kijken, maar door de stand van hun ogen kunnen ze niet pal onder hun neus kijken. Dankzij hun tastharen kunnen ze ook voorkomen dat ze zich ergens tegen stoten en er een wondje ontstaat aan hun hoofd.
Als een paard zijn tegenhanger vrijwillig vermijdt, kan dit ook betekenen dat hij hem respect toont en hem zijn ruimte geeft. Het tonen van affectie gebeurt meestal door zachte aanrakingen, zoals duwtjes. Deze signalen worden ook gebruikt bij een Horsemanship training.
