Observeren doe je vooral door te kijken. Non-verbaal gedrag is een belangrijk aspect van het totale gedrag. Je registreert non-verbaal gedrag door naar de lichaamstaal te kijken: je bekijkt wat voor handelingen iemand uitvoert: kletsen, wiebelen op een stoel, om zich heen kijken, wegkijken, friemelen, tikken enzovoort.
Bij gestructureerde of systematische observatie wordt van tevoren vastgelegd welk gedrag je observeert en welke aspecten van het gedrag: frequentie, duur, intensiteit. De observaties worden vastgelegd in een observatieformulier. Dit kan alleen als je van tevoren precies weet wat voor aspecten belangrijk zijn.
Observeren is het (bewust) waarnemen van een persoon en het beschrijven van wat je ziet. Dat kunnen handelingen van bijvoorbeeld kinderen zijn, maar ook de houding, het gedrag, interacties tussen kinderen of gebeurtenissen.
Dat kan een meer algemeen doel zijn: Hoe gaat het met mijn cliënt? Treden er veranderingen op? Hoe reageert hij op een nieuwe situatie? Hoe ziet zijn omgeving eruit?
Afhankelijk van de literatuur spreekt men ook van gestructureerde versus ongestructureerde observatie of spontane observatie. In dit kader maken wij een onderscheid tussen participerende en niet-participerende observatie, spontane observatie, systematische observatie en gestructureerde observatie.
Observeren stelt je in staat om op een directe manier informatie te verzamelen over gedrag en processen in 'live' situaties. Dit kan helpen om onderwijsbehoeften in kaart te brengen. Kijkwijzers, beoordelingsschalen en checklists zijn vaak een hulp bij het observeren, maar kunnen ook beperkend werken.
Goed observeren is niet alleen een kwestie van je zintuigen op scherp zetten, maar ook van voldoende achtergrondkennis hebben en naar de juiste dingen kijken. Observeren doe je met meerdere zintuigen: ogen, oren, neus en tastzin.
Waarom observeren we? Het is een hulpmiddel om iemand beter te leren kennen. Het is een hulpmiddel om bepaalde problematiek nader te onderzoeken en zo de achtergronden van het gedrag te achterhalen. Het kan gebruikt worden als informatie-overdracht naar anderen toe.
Het is een methode om door de signalen die mensen afgeven – verbaal of non-verbaal – het afbreukrisico in kaart te brengen. Een GOP wordt ingezet indien waarden en bijbehorend gewenst concreet gedrag in een organisatie op een bepaald niveau gebracht moeten worden.
Een observatie is een methode om gegevens te verzamelen door zelf waar te nemen. De onderzoeker observeert personen, plaatsen en activiteiten om zo in de omgeving zelf informatie te verzamelen. Tijdens een observatie is het belangrijk om te observeren met aandacht voor de context.
Een observatieformulier is een formulier dat gebruikt wordt bij het observeren van leerlingen. Observeren is het aandachtig waarnemen van een persoon en beschrijven wat je ziet. Op een observatieformulier staan vragen en/of punten waar de observator op let.
Bij de observatie maak je een onderscheid tussen wat vooraf gaat aan het gedrag (A), het feitelijke gedrag zelf (B) en de gevolgen van dat gedrag (C). Door het moeilijk hanteerbare gedrag zo op te splitsen krijg je een goed zicht op de mogelijkheden tot verandering.
Observeren is concreet en gericht waarnemen wat je ziet, hoort, ruikt, enz. Observeren is niet meer of minder dan dat. Wat is de grootste valkuil bij observeren en wat is het gevolg? Daardoor krijgt de observatie jouw persoonlijke kleur en kunnen andere jouw informatie niet meer objectief beoordelen.
Observeren is bewust en doelgericht waarnemen. Bewust observeren heeft te maken met het bewust gebruikmaken van je zintuigen en daarbij bewust zijn van de bewerkingen van eigen persoon. Doelgericht wil zeggen dat de observatie een duidelijk doel dient, waarbij is afgesproken hoe dat doet te bereiken is.
Veelgestelde vragen
Wat zijn observaties in je scriptie? Als je voor observaties hebt gekozen als onderzoeksmethode, kijk en luister je naar wat mensen doen en zeggen (menselijk gedrag) in een bepaalde situatie. Alles wat je waarneemt, leg je vast in een verslag.
Observatielijsten voor pijn
Dit is een deel van de lijsten die er zijn, maar deze vormen een goede basis: Pijnobservatielijst PGA - Pijn Gedrag Analyse. Pijnobservatielijst PACSLAC-D. Pijnscorelijst NCCPC-R voor niet verbaal communicerende clienten.
Het Kijk! is een observatie- en registratie-instrument voor leidsters en leerkrachten waarmee zij de totale ontwikkeling van jonge kinderen over langere tijd in beeld kunnen brengen en een daarop afgestemd activiteitenaanbod kunnen realiseren.
3. Observatiedoel (SMART) Bepaal het observatiedoel Formuleer kort maar duidelijk wat het doel is van je observatie en op welke vraag je door middel van je observatie beantwoord wilt krijgen.
Een observatie of waarneming is het verwerven van informatie uit eerste hand, ofwel door gebruikmaking van de eigen zintuigen, ofwel door gebruik te maken van instrumenten en het onmiddellijk vastleggen ervan.
observeren (ww) : bekijken, beschouwen, bespieden, bezien, gadeslaan, inspecteren, kijken naar, opnemen, signaleren, waarnemen.
In het geval van mevrouw Bergen is je doel bijvoorbeeld dat je wilt kunnen rapporteren hoe de conditie van haar huid is. Met dit doel voor ogen ga je dus observeren. Waarnemen is iets dat we meestal niet zo doelgericht doen, we nemen de hele dag door waar en we zien daarbij wel wat er op ons afkomt.
Naast veiligheid en een optimale ontwikkeling is het van groot belang dat kinderen zich prettig en op hun gemak voelen in de groep. Door te observeren leren we het kind nog beter kennen, zien we wat er goed gaat en waar het ondersteuning bij kan gebruiken.
