Een relatief klein deel van ons grondgebied is bestemd voor bebouwing en wegen. Van de totale oppervlakte van Nederland is 54 procent (2,2 miljoen hectare) in gebruik als landbouwterrein, en 13 procent (0,5 miljoen hectare) als bebouwingnoot1 en verkeersterrein.
Het aantal boeren dat volgens de CBS-cijfers actief is, ligt op ruim 106.000. "Dat zijn de gezinsmedewerkers op de boerderij, de echte boeren en boerinnen." In totaal zijn er bijna 180.000 mensen werkzaam op de boerenbedrijven, exclusief seizoensarbeiders. Dat zijn er 100.000 minder dan aan het begin van deze eeuw.
De combinatie ondernemer en vastgoed komt ook samen bij boeren. Hun bedrijf (de stallen en bijbehorende grond) is op papier ook veel waard. Van alle ondernemers in de landbouw was een ongekende 42 procent miljonair in 2021.
In 2018 waren er 196 duizend personen werkzaam in de landbouw. Dat is 2,1 procent van de werkzame personen in alle economische activiteiten. Het aantal werkzame personen hoeft niet gelijk te zijn aan het aantal banen. Mensen kunnen meerdere banen hebben en bij het aantal banen worden ook de deeltijdbanen gerekend.
Elke boer houdt tien mensen aan het werk in Nederland.
In totaal werken er ruim 600.000 mensen in banen die direct afhankelijk zijn van de agrarische productie. De landbouw levert een forse bijdrage aan de handelsbalans. Per jaar exporteert Nederland voor zo'n 45 miljard euro aan landbouwgoederen.
Een kwart daarvan is subsidie. Je zou denken dat boeren het heel slecht hebben. En er zijn zeker boeren die heel hard werken voor weinig geld.
Hoeveel verdient een boer netto? Het salaris van een melkveeboer ligt het laagst, het lag in 2021 zo gemiddeld op € 35.000 per jaar. De inkomsten van een pluimveehouder liggen een stuk hoger en kwamen in 2021 uit op ongeveer € 65.000 per jaar.
Bijna de helft (49 procent) van het oppervlak van Nederland heeft in 2020 een agrarische bestemming. Dit bestaat vooral uit akkers en weilanden. De categorie bebouwd beslaat bijna 24 procent van het landoppervlak.
De landbouwexport nam toe van 3,1 miljard euro (2019) tot 3,8 miljard euro (2020), dit is 24 procent.
Het aantal land- en tuinbouwbedrijven is volgens de landbouwtelling in 2021 met bijna 600 afgenomen tot 52.100, een daling met 1,1% (zie tabel).
Grotere boeren weten, met 1.227 bij 200 koeien en 1.047 euro bij rond de 100 koeien, meer inkomen per hectare te genereren dan kleinere boeren (761 euro bij gemiddeld 25 en 889 bij gemiddeld 50 koeien).
De gemiddelde balanswaarde per einde boekjaar van de land- en tuinbouwbedrijven was in 2021 3,8 mln. euro. Dit was ruim 200.000 euro meer dan een jaar eerder. De langlopende schulden namen licht af tot gemiddeld ruim 850.000 euro per bedrijf.
Het CBS schrijft: “42 procent van de zelfstandigen in de landbouw is miljonair. Zij zijn vooral actief in melkveebedrijven en in bedrijven die granen of groenten telen. In de verhuur en handel van onroerend goed zijn ook relatief veel miljonairs onder de zelfstandigen; 38 procent.”
Als je in de supermarkt voor een doosje met tien eieren €2,24 betaalt, gaat er €0,80 naar de boer. Daarvan moet hij alles betalen, zoals het voer, de mest, de elektriciteit, de huisvesting en de arbeid. De overige €1,44 gaat naar de andere schakels in de keten: het transport, het inpakstation en de supermarkt.
Nee. Het eten komt van boeren en dat hebben we nodig om niet te verhongeren. We zouden alles kunnen importeren maar dan zijn nog steeds (exporterende) boeren nodig, en die zullen er niet voldoende zijn als de enorme export van voedsel vanuit Nederland naar andere landen is weggevallen.
De familie Van Bakel runt in Vredepeel (LB) met 2.250 koeien het met afstand grootste melkveebedrijf van Nederland. In deze video tonen René en dochter Amber van Bakel onder andere hoe er gemiddeld 560 koeien per uur in de 80-stands carrousel worden gemolken.
Daarmee – en ook dankzij allerlei andere agrarische producten – is Nederland de tweede landbouwexporteur van de wereld – na de VS, maar vóór Duitsland. Nederland is tevens de derde netto-exporteur ter wereld, na Brazilië en Argentinië.
Nederland is een exportland. Van alles wat Nederlandse boeren produceren, is grofweg driekwart bestemd voor de export.
Ondanks de grote maatschappelijke druk om minder intensief te boeren, heeft de agrarische sector in Nederland vorig jaar wederom een exportrecord gebroken. Dankzij een groeiende productie en wereldwijde prijsstijging van veel agrarische producten, is de de totale export met bijna 10 procent gestegen.
Een relatief klein deel van ons grondgebied is bestemd voor bebouwing en wegen. Van de totale oppervlakte van Nederland is 54 procent (2,2 miljoen hectare) in gebruik als landbouwterrein, en 13 procent (0,5 miljoen hectare) als bebouwingnoot1 en verkeersterrein.
Het Rijk is nog altijd de grootste grondbezitter van Nederland, maar meer dan de helft van alle gronden is in bezit van particulieren. Dat blijkt uit een onderzoek van Elsevier en het Kadaster. Ongeveer een zevende van de 3,3 miljoen hectare Nederlandse grond is in handen van de rijksoverheid.
Van het totaal areaal cultuurgrond is nu 54,3% in gebruik als grasland (blijvend, tijdelijk en natuurlijk grasland), 10,9% voor groenvoedergewassen, 29,0% voor akkerbouwland, 5,2% voor opengrondstuinbouw en 0,6% voor glastuinbouw. Het areaal eiwitrijke gewassen is in 2021 opnieuw toegenomen en bedraagt circa 25.200 ha.
Wat boeren verdienen hangt sterk af van wat voor soort bedrijf ze hebben. Zo is het bruto-inkomen voor sierteelt-tuinders met kassen veel en veel hoger dan bij melkveehouders, al was 2021 voor beiden een prima jaar.
Met behulp van CBS-gegevens en gegevens die de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) beschikbaar heeft, deden wij in 2019 onderzoek (hoofdstuk 5) naar de inkomenssteun aan boeren (Europese Landbouw Garantie Fonds). Uit dit fonds ontvangt Nederland in de periode 2014-2020 circa € 5 miljard.
Het gemiddelde landbouwgezin verdient zo'n 60.000 euro per jaar; een op de vijf landbouwhuishoudens haalt een inkomen van meer dan 100.000 euro uit het bedrijf. Overigens zijn de verschillen tussen bedrijven onderling en tussen verschillende sectoren zeer groot.
