In de Nederlandse wet staat niet vastgelegd wat de leeftijd is waarop een kind alleen thuisgelaten mag worden. Er is een wet is die zegt dat je geen hulpbehoevenden zonder toezicht thuis achter mag laten.
Officieel luidt het advies: jongens en meisjes van 8, 9, 10 en 11 jaar laat je best hooguit een dertigtal minuutjes onbewaakt achter. Over het algemeen kunnen we stellen dat een kind van 12 jaar meer dan drie uur alleen thuis kan blijven overdag, en vanaf 16 jaar een hele nacht.
Het is in Nederland niet wettelijk bepaald vanaf welke leeftijd je een kind alleen thuis mag laten. In artikel 255 van het Wetboek van Strafrecht staat echter wel dat het verboden is om iemand 'tot wiens onderhoud, verpleging of verzorging' je verplicht bent 'in hulpeloze toestand' achter te laten.
Hoewel ieder kind anders is zijn er wel globale richtlijnen waar je je aan kan houden. Over het algemeen kunnen kinderen vanaf groep 7 of 8 van de basisschool kort alleen thuis zijn. Kinderen van elf à twaalf jaar zijn al redelijk zelfstandig, maar ze voor een langere tijd alleen laten is nog niet aan te bevelen.
Er is geen wet die zegt vanaf welke leeftijd je je kind alleen thuis mag laten. Wel verbiedt Het Wetboek van Strafrecht (artikel 255) het 'in hulpeloze toestand' achterlaten van een kind. Oftewel: zolang je kind nog niet (deels) voor zichzelf kan zorgen (handelsbekwaam zijn heet dat), mag je hem niet alleen thuislaten.
Je kan als minderjarige niet alleen wonen. Je kan namelijk wettelijk geen contract ondertekenen. In sommige gevallen én met toestemming van je ouders kan je wél alleen wonen. Dat doe je met begeleiding van een erkende dienst.
Vanaf 6 jaar: vanaf 6 jaar kunnen de meeste kinderen wel alleen buitenspelen in de buurt. Dit is ook de leeftijd waarop je kun gaan oefenen om je kind alleen op pad te laten gaan naar een vriendje of school, als dit niet te ver weg is.
Als je kind bijvoorbeeld toch te laat thuis komt, kan de consequentie zijn dat het volgend weekend niet uit mag. Wees niet bang voor conflicten. Conflicten horen bij opgroeien en opvoeden. Kinderen leren van ruzies juist hoe ze lastige situaties kunnen oplossen.
Zolang kinderen minderjarig zijn, kan je ze als ouder nooit de toegang van het ouderlijke huis verbieden. Ouders hebben de plicht om kinderen tot hun achttiende verjaardag op te voeden, te ondersteunen en te onderhouden. Dat wil niet zeggen dat er geen opties zijn wanneer een gezinssituatie onhoudbaar wordt.
Minderjarige kinderen uit huis zetten
De wet zegt dat je – als gezaghebbende ouder – onderdak moet geven aan je minderjarige kind (of kinderen), maar niet dat dit per se in je eigen huis hoeft te gebeuren. Op grond daarvan kun je een minderjarig kind de deur wijzen.
Waar wonen kinderen die niet meer thuis kunnen wonen? Kinderen die voor korte of langere tijd niet meer thuis kunnen wonen, gaan naar een pleeggezin, gezinshuis, leef- of behandelgroep, gesloten instelling of een crisisopvanggroep.
Volgens VVN kan een kind pas goed afstanden en snelheden inschatten bij een leeftijd van 9 en of 10 jaar. Fietsersbond (België) adviseert een minimum leeftijd van 10 jaar, maar dit hangt ook af van uw kind: al dan niet snelle ontwikkeling, de schoolroute zelf en de opgedane verkeerservaring.
Ze waarschuwt ook dat ouders niet te naïef moeten zijn om hun kind al op jonge leeftijd er alleen op uit te sturen. "Vroeger was de sociale controle een stuk groter. Maar over het algemeen zou ik zeggen dat een kind een jaar of 12 moet zijn voor je het alleen op pad moet sturen."
Kinderen worden op hun 18e verjaardag meerderjarig. Pas vanaf dat moment mogen ze alle beslissingen zelf nemen en zijn ze vrij om te gaan en staan waar ze willen. Dat betekent dat ze dan ook zelf mogen kiezen bij welke ouder ze willen wonen (of ergens anders) en hoe vaak ze hun ouders bezoeken.
Zodra kinderen 18 jaar zijn - en dus meerderjarig -, mogen zij zelf beslissen waar zij willen wonen. Dat kan bij een van de ouders zijn, maar zij kunnen vanaf dat moment ook zonder toestemming van de gezaghebbende(n) zelfstandig gaan wonen.
Vrouwen waren gemiddeld 23,0 jaar, mannen 24,4 jaar toen ze het ouderlijk huis verlieten. In 2019 was dat 23,2 en 24,6 jaar. De meeste jongeren verlaten tussen hun 18e en 30e het ouderlijk huis. Van de 18-jarigen woonde 90 procent op 1 januari 2021 nog bij een of beide ouders, van de 30-jarigen 9 procent.
Verhuren kan niet
Wil een minderjarige van jou huren, dan moet je zijn wettelijke vertegenwoordigers (veelal zijn ouders of één van hen) de huurovereenkomst in hun hoedanigheid van vertegenwoordigers van hun kind laten ondertekenen. De huur mag dan wel niet langer dan 9 jaar duren.
Kinderen onder de 18 kunnen niet zomaar uit huis worden geplaatst. Bij kinderen vanaf 18 jaar verloopt dit anders, omdat je ouders niet meer het gezag over je hebben. Je ouders blijven wel onderhoudsplichtig tot je 21e, dit betekent dat ze nog wel voor je moeten blijven zorgen.
Voor kinderen van 11 tot 12 jaar is dit tussen 20.30 uur en 21.00 uur. "Maar tussen klasgenootjes onderling zitten soms grote verschillen. Een belangrijke vraag voor oudere kinderen is bijvoorbeeld wie The Voice of Wie Is De Mol mag afkijken", zegt Hilde Tholen, hoofdredacteur van tijdschrift Ouders van Nu.
