Deflatie is precies het omgekeerde van inflatie. De prijzen gaan naar beneden in het geval van deflatie. Deflatie wordt vaak gezien als slecht voor de economie. Mensen gaan hun aankopen uitstellen, omdat ze meer kunnen kopen van hun geld als ze langer wachten.
Deflatie kan zeer negatieve economische gevolgen hebben. Een gevolg van deflatie is namelijk dat investeringen en consumptie uitgesteld worden. Aangezien geld steeds meer waard wordt, is het namelijk gunstig om te wachten met besteden. Een gevolg van deflatie kan daarom een recessie zijn.
Hoewel deflatie op de korte termijn een stijging van de koopkracht betekent, kan het op de middellange termijn zeer schadelijke gevolgen hebben, omdat het de winstgevendheid van bedrijven aantast: zowel huishoudens als bedrijven zullen consumptie en investeringen uitstellen.
Een hoge inflatie leidt vaak tot meer efficiëntie. Dit is bijvoorbeeld goed zichtbaar in de energiemarkt. Door inflatie stijgen de energiekosten. Daardoor zetten bedrijven alles op alles om zo min mogelijk te verspillen.
Als er sprake is van deflatie daalt het algemeen prijspeil. Doordat producten in de toekomst goedkoper worden, zullen bestedingen worden uitgesteld. De geaggregeerde vraag zal hierdoor dalen. Als er teveel deflatie is kan de economie stil komen te vallen, doordat consumenten hun bestedingen blijven uitstellen.
Inflatie en je vermogen
Als je vermogen hebt en weinig schulden, is een hoge inflatie een negatieve factor. Je kunt dan in de loop van de tijd minder voor je geld kopen. Heb je per saldo geen vermogen, maar wel schulden, bijvoorbeeld vanwege een hoge hypotheekschuld, dan is inflatie juist een positieve factor.
Hoge inflatie en stijgende rente raken alle spelers in de economie. Huishoudens worden het zwaarst geraakt, de overheid profiteert vooralsnog.
Een beproefde methode om je vermogen te beschermen tegen inflatie is om te investeren in edelmetalen zoals goud of zilver. Vooral goud is een edelmetaal dat mensen al sinds jaar en dag kopen als beschermingen tegen geldontwaarding. Je ziet ook altijd dat de goudprijs het goed doet bij een hoge inflatie.
Helaas gebeurt het dat het tegenovergestelde gebeurt en dat de prijzen van bepaalde producten dalen. Dit wordt deflatie genoemd. In deze gevallen is de indexering negatief en worden de lonen verondersteld te dalen.
Sinds de jaren dertig is deflatie in Nederland één keer voorgekomen. Dit was in 1987. Dit blijkt uit een overzicht van het Centraal Bureau voor de Statistiek van de ontwikkeling van de inflatie in Nederland sinds 1900. In 1987 bedroeg de deflatie 0,5 procent.
Deflatie kan in tegenstelling tot inflatie nauwelijks met monetair beleid worden bestreden. Als de prijzen dalen kan de rente wel worden verlaagd, maar lager dan nul procent kan deze normaal gesproken niet zijn. Als de prijzen verder dalen loopt de reële rente dus verder op, wat de economische groei verder afremt.
De inflatie in Nederland behoort tot de hoogste van Europa. Dat komt door erg hoge brandstofheffingen, door een relatief grote afhankelijkheid van gas en – last but not least – door de zwakke euro.
Regelrechte prijsdalingen (deflatie) hebben zich in recente maanden voorgedaan in Cyprus, Griekenland en Letland. In Griekenland is de inflatie zelfs in alle maanden van 2013 negatief geweest. In Portugal, Spanje, Italië en Ierland lag de inflatie in januari tussen 0,1% en 0,6%.
En daar is de negatieve spiraal. Verder zorgt deflatie voor een stijging van de zogeheten reële rente, dat is de rente na aftrek van de inflatie. Hierdoor krijgen schulden als het ware meer waarde, meer 'gewicht'. Deflatie is daarmee zeer nadelig voor mensen die schulden hebben, zoals hypothecaire leningen.
Ook hebben mensen tussen de 25 en 44 jaar relatief veel meer last van de inflatie dan jongere en oudere mensen. In de middelbare groep zegt slechts 14 procent geen last te hebben van de hoge prijzen, 82 procent juist wel. Onder de 55-plussers ligt het met 75 procent dat last heeft van de inflatie lager dan gemiddeld.
Door de hoge inflatie werd geld afgelopen jaar 10 procent minder waard. Maar daardoor is je schuld óók 10 procent minder waard geworden. En dat is niet alleen goed nieuws bij het hebben van een hypotheekschuld.
De hoge inflatie vormt ook een risico voor de huizenmarkt doordat deze de inkomens van huishoudens uitholt. Door de stijgende prijzen nemen de kosten van huishoudens aan noodzakelijke uitgaven veel sneller toe dan dat inkomens stijgen.
Hoeveel spaart het gemiddelde Nederlandse huishouden? Een gemiddeld Nederlands huishouden had aan het begin van 2022 ongeveer € 50.000 aan spaargeld. Dit klinkt als een flinke som. Toch had 20% van de huishoudens in 2012 nog helemaal geen buffer en 20% een te kleine buffer voor hun salaris en leefomstandigheden.
Vermogen is bijvoorbeeld spaargeld, dure sieraden of een auto. Als u alleen woont geldt een maximumbedrag van € 7.605, en als u met uw partner of met een kind (jonger dan 18 jaar) woont € 15.210 (bedragen voor 2023). Heeft u meer vermogen? Dan kunt u geen AIO-aanvulling krijgen.
Het heffingsvrijvermogen is in 2023 € 57.000 per persoon. Dus voor u en uw fiscaal partner samen € 114.000. Grondslag sparen en beleggen: € 350.000 - € 114.000 = € 236.000. U en uw fiscaal partner geven ieder de helft van de grondslag sparen en beleggen op.
Experts besteden normaliter veel tijd aan het voorspellen van de inflatie omdat de impact zo groot is, maar eerlijk gezegd is er niemand die weet hoe het eigenlijk moet. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt zelfs dat experts slecht zijn in het maken van voorspellingen.
Als de euro (bijna) al zijn waarde verliest, kun je er simpelweg niks meer mee kopen. Bedrijven kunnen geen krediet meer krijgen, importeren is al helemaal onmogelijk en banken vallen om.
De huizenprijzen rijzen de pan uit, boodschappen worden duurder en elke tankbeurt doet weer ietsje meer pijn in de portemonnee.
