De helft van de patiënten overlijdt binnen 13 dagen na het stoppen met eten en drinken. U heeft zelf ook enige invloed op de tijdsduur. Als u besluit om toch iets te drinken (meer dan een half kopje per dag), dan kunt u hiermee het proces vertragen. De periode tot overlijden kan dan enkele weken tot maanden duren.
Doordat water dus zo essentieel is voor ons lichaam betekent dit dat een mens maar een paar dagen kan overleven zonder vocht. Een specifiek aantal dagen is niet te zeggen omdat je vochtbalans afhankelijk is van je leeftijd, de temperatuur, inspanning, je voeding en je gezondheidstoestand.
Door het lichaam vocht en voedsel te onthouden, gaat het lichaam de eigen reserves aanspreken. Afhankelijk van de conditie, sterft een ernstig zieke doorgaans binnen één à twee weken. Als de stervende af en toe nog wat water drinkt, kan het iets langer duren (meerdere weken).
Je kan 30 à 40 dagen leven zonder eten, maar gemiddeld slechts 3 dagen zonder water. Dit hangt ook van conditie (leeftijd, diarree…) en omgevingsfactoren af (temperatuur…). Uitdroging wordt in het ziekenhuis door verpleegkundigen getest door te knijpen in een huidplooi.
De duur van de stervensfase is voor elk mens uniek, gemiddeld duurt deze fase 72 uur. Wanneer mensen zich in de laatste levensfase bevinden, hebben zij vaak weinig of geen behoefte aan voedsel en vocht.
Het doodsmasker, ook wel bekend als facies Hippocratica, is een fenomeen dat optreedt tijdens het naderend overlijden. Het veranderende gelaat van een stervende vertoont kenmerken zoals bleekheid, wasachtigheid en de ogen van gebrokenheid.
Onrust en verwardheid
Dit wordt een delier genoemd. Het lijkt alsof iemand van alles beleeft of ziet, maar wat precies is niet duidelijk. Dit komt nogal eens voor in de laatste levensdagen en vooral in de laatste uren. Vaak maakt de stervende kleine (hand)bewegingen, alsof hij iets wil plukken of aanwijzen.
Maar onder normale omstandigheden hou je het zonder drinken een paar dagen tot maximaal een week uit. De eerste uitdrogingverschijnselen beginnen al na een dag. Eerst krijg je last van een droge huid, vermoeidheid, hoofdpijn en duizeligheid, gevolgd door verwarring, droge mond en versnelde hartslag en ademhaling.
Door een tijd geen alcohol te drinken komen je maag en je spijsvertering tot rust en herstelt de bloeddruk zich." Daarnaast heeft natuurlijk je lever baat bij een aantal weken geen alcohol.
Na 1 week. Nu begin je als matige drinker enkele voordelen op te merken van stoppen met drinken. Je gaat weer beter (en dieper) slapen. Alcohol lijkt vaak wel te helpen om in slaap te vallen, maar verstoort eigenlijk de slaap, waardoor je een 'vals slaapgevoel' krijgt en uitgeput wakker wordt.
Pijn is één van de meest voorkomende klachten op een sterfbed, net als de angst voor pijn. Om de lichamelijke pijn te verlichten kan het nodig zijn dat de zieke steeds meer pijnmedicatie nodig heeft. De kans is aanwezig dat dit het levenseinde enkele uren of dagen bespoedigt.
Het lichaam verandert: de wangen vallen in, de neus wordt spits en de ogen komen dieper in hun kassen te liggen. Vochttekort leidt normaal gesproken tot dorst, maar in de stervensfase hebben mensen vaak geen of weinig dorstgevoel. Het kan prettig zijn om de lippen en de mond licht te bevochtigen.
Waken bij een stervende zorgt ervoor dat de ruimte van de kamer gevuld is met liefdevolle aandacht en een wakker bewustzijn, op een moment dat de stervende heel kwetsbaar is in zijn doodsstrijd.
Vermoeidheid, pijn, gebrek aan energie, zwakte en gebrek aan eetlust komen bij meer dan 50% van de patiënten voor. In de terminale fase treedt een verschuiving op: vermoeidheid, zwakte, gewichtsverlies, sufheid en verwardheid doen zich (nog) vaker voor, terwijl de prevalentie van pijn afneemt.
Degene die het ondergaat sterft na een aantal dagen aan de gevolgen van uitdroging. Dit kan tot ongeveer twee weken duren. Door de uitdroging vallen de vitale organen een voor een uit.
Versterven kan worden omschreven als het natuurlijke proces van uitdrogen in de laatste levensfase. De stervende patiënt gaat steeds minder eten en drinken, omdat het lichaam daaraan geen behoefte meer heeft. Het lichaam droogt vervolgens uit, de patiënt wordt steeds suffer en slaapt tenslotte in.
'Binnen 2 à 3 weken beginnen de leverwaarden te dalen, en binnen zes weken zijn ze weer terug bij waar ze moeten zijn. Maar als je weer begint, dan doe je dat effect teniet. Vaak komt het zelfs versneld terug.
Deze verschijnselen zijn op zich niet gevaarlijk en verdwijnen meestal na 7 tot 10 dagen van onthouding. Na 24 uur zijn de ontwenningsverschijnselen op een hoogtepunt, na drie dagen is het ergste voorbij. Sombere gevoelens en slapeloosheid kunnen echter enkele weken aanhouden.
Je slaapt beter. Je huid wordt gezonder. Je leverwaarden en cholesterolgehalte dalen. Je kunt makkelijker afvallen.
Als je elf maanden per jaar alcohol drinkt en één maand niet, dan verandert dat niets aan je gezondheid. Tenzij je al een ontsteking in je lever of je alvleesklier had. Als je dan stopt met drinken, zullen de leverwaarden zich herstellen."
"Een maand geen bier, wijn of andere alcohol zorgt voor verbetering van kortetermijneffecten, maar als je dit langer volhoudt, dan krijg je ook effecten voor de langere duur, zoals verminderde angstklachten, een beter geheugen, minder kans op depressie en bepaalde kankersoorten."
Matige drinker
Je drinkt zo nu en dan en nooit meer dan 1 glas per dag. Dat is ook wat de Gezondheidsraad adviseert: 'Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag'.
Livor mortis (lijkvlekken)
Na het overlijden zakt het bloed door de zwaartekracht (hypostase) en doordat de bloedcirculatie is gestopt naar de laagst gelegen delen van het lichaam: deze kleuren daardoor paarsblauw (lijkvlekken), waar de hoger gelegen gedeelten bleek worden.
Wat ondraaglijk lijkt tijdens het gezonde leven, wordt dat al minder bij ziekte. Patiënten verschuiven in een ziekbed vaak hun grenzen. Lijkt bedlegerigheid eerst nog ondraaglijk, tijdens het proces blijkt dat toch mee te vallen. Zo ook vaak met pijn, misselijkheid en afhankelijkheid.
Bij palliatieve sedatie krijg je via een naaldje medicijnen toegediend. Meestal is dat midazolam. Van die medicijnen wordt je slaperig of val je in slaap. Het bewustzijn wordt verlaagd.
