Ben je gebeten door een kwal? Dan voel je direct een brandende of stekende pijn en een jeukend gevoel. Dit komt doordat de kwal met de naaldjes op zijn tentakels steekt en een gif in de huid spuit. Je kunt in het zeewater worden gestoken door een kwal, maar ook door een kwal die in het zand ligt.
Maar wees gerust, een kwallenbeet is niet gevaarlijk, hoogstens wat irritant. Wie allergisch is aan kwallen, kijkt beter wel goed uit. Een 'beet' van een kwal kan plaatselijke irritatie van de huid uitlokken wat gepaard gaat met pijn, brandende jeuk, roodheid, zwelling en soms blaasjes.
Probeer de netelcellen eerst weg te schrapen of weg te spoelen met zeewater. Doe dit niet met koud kraanwater, dat verergert je klachten. Dompel vervolgens de plek onder in heet water. Gebruik water dat zo heet is als het slachtoffer verdragen kan.
Kompaskwallen, blauwe haarkwallen en de kruiskwallen kunnen voor flink wat overlast zorgen. Die laatste - gelukkig zeldzaam voorkomende soort in Nederland - kan zelfs tot een ziekenhuisbezoek leiden. Maar de meeste kwallen steken niet, die kriebelen hooguit.
Een kwallenbeet herken je aan onderstaande kenmerken: Je hebt een plaatselijke rode zwelling. De plek waar je gebeten bent jeukt. De pijn verergerde toen je uit het water stapte.
De gevaarlijkste kwallen zijn tropische soorten, waarvan de giftigste de Australische zeewesp (Chironex fleckerii) is, die dodelijk kan zijn voor de mens. Langsheen onze kustlijn komen geen soorten voor die dodelijk zijn voor de mens. Maar een contact met bepaalde Noordzeekwallen kan een onaangename ervaring zijn.
Een kwal aanraken doe je dus het best aan de gladde bovenkant, want de tentakels zitten op de rand of onderaan.” De kwal in onze contreien die wél gemene brandwonden kan veroorzaken, is de kompaskwal. “Die kun je herkennen aan de bruine lobjes aan de rand en lijnen naar het centrum.
Als de kwal daadwerkelijk de vijand of prooi aanraakt, worden de cellen geactiveerd. Als een soort harpoen schieten de netelcellen naar de bloedbaan en spuit daar gif in. Zodra dat is gebeurd, spreek je van een kwallensteek. Welke kwallen jij precies kan tegenkomen tijdens je dagje aan zee, lees je hier.
In urine zit ook ammoniak, dus dit kan helpen de pijn te verlichten bij kwallenbeten van een aantal tropische kwallen. Let op: probeer niet in Nederland over je kwallenbeten heen te plassen. Dit kan namelijk de de netelcellen juist activeren.
Op de tentakels van een kwal zitten cellen met gif, die kapot springen op het moment dat ze worden aangeraakt. Na een kwallenbeet kan een plaatselijke reactie op de huid ontstaan, die je kan vergelijken met een reactie op een brandnetel prik. De reactie kenmerkt zich door een geprikkelde huid, roodheid en zwelling.
De netelcellen zijn een soort mini harpoentjes. Zodra je ze aanraakt, schieten ze los. Alle Nederlandse kwallen hebben deze netelcellen anders zouden ze geen kwal (=neteldier) zijn. Wanneer netelcellen met de huid in contact komen, kunnen ze een klein beetje gif in je injecteren.
De wet beschouwt ongewervelde dieren -die geen ruggengraat hebben- als dieren zonder een (grote) hersencapaciteit, die ook geen stress of pijn ervaren.
Kwallen eten heel kleine beestjes, zoals zeewatervlooien en minivisjes. Die verdoven ze met een stofje uit hun prik-cellen. Als jij deze zomer per ongeluk tegen een kwal aanzwemt, dan raak je die cellen ook aan. Het stofje dat eruit komt, zorgt ervoor dat dat flink prikt!
De meeste kwallensoorten die je in Nederland tegenkomt, kunnen geen kwaad. Eigenlijk is alleen de kompaskwal gevaarlijk. Deze kwal heeft bruine V-vormige strepen.
De meeste kwallen leven zo nog een tijdje voordat hun leven tot een einde komt. Dit geldt niet voor Turritopsis dohrnii. Dit diertje kan namelijk de taken van zijn cellen volledig veranderen om van zichzelf weer een poliep te maken. De kwal kan dan even niet meer zwemmen, maar hij wordt wel weer jonger.
Ze hebben geen brein en bestaan vrijwel geheel uit water – en toch beschikken ze over heel wat superkrachten.
Veelal laten ze zich meevoeren door de stroming van het water - daarom horen ze officieel bij het 'plankton'. Door hun klokvormige hoed ritmisch samen te trekken, kunnen ze een klein beetje van koers wijzigen. Maar tegen de stroom in zwemmen, lukt hen nooit.
Ja, ga gerust zwemmen. De meeste kwallen steken niet en het risico op een stekende kwal is gewoon klein. Niet stekende kwallen zijn dus volkomen ongevaarlijk, maar grote aantallen kunnen als onplezierig ervaren worden. De laatste tijd komen in het Veerse Meer veel kwallen voor, maar deze steken niet.
De irukandji is een kleine, glasheldere kwal. Hij wordt maar een paar centimeter lang en leeft in de tropische wateren rond de noordkust van Australië. Dit kwalletje wordt in het algemeen gezien als het giftigste dier ter wereld en in tegenstelling tot andere kwallen heeft de irukandji ook netelcellen op het lichaam.
De netelcellen van kwallen bevatten gif
Het gif uit die cellen komt in je huid terecht, met jeuk en pijn tot gevolg. Je herkent een kwallenbeet aan een rode vlek op je huid, in combinatie met zwelling en flinke jeuk. In Nederland is de kans dat je een (zeer) giftige kwal tegenkomt gelukkig niet heel groot.
Kwallen eten vissenlarven en kreeftachtigen. Met de netelcellen die ze op hun tentakels hebben verlammen ze hun prooi, en met hun tentakels brengen ze de prooi naar hun mond.
Kwallen zijn zo zacht als gelatinepudding. Ze eten plankton en kunnen niet zwemmen, maar laten zich meedrijven met de stroming in zee. Oorkwallen planten zich op een bijzondere manier voort: bevruchte eicellen dwarrelen neer op de bodem en groeien uit tot poliepjes, die vervolgens uitgroeien tot babykwalletjes.
Kwallen steken met brandharen, die vaak als tentakels onder de kwal langen of op zijn oppervlak zitten. Deze geven een reactie bij aanraking. Op de plaats waar deze brandharen de huid hebben geraakt, treedt een reactie op met roodheid, zwelling en soms blaarvorming. Er is vaak (veel) pijn, een branderig gevoel of jeuk.
