Om les te geven in het voortgezet onderwijs moet u bevoegd zijn of worden. U heeft daarvoor een onderwijsbevoegdheid voor een bepaald vak nodig. Heeft u geen onderwijsbevoegdheid? Dan mag u misschien toch lesgeven, bijvoorbeeld als zij-instromer of gastdocent.
In principe moet een school voorrang geven aan iemand met een vereist of voldoende geacht bekwaamheidsbewijs. Het kan enkel kandidaten met een 'ander' bekwaamheidsbewijs aanwerven als tijdelijke uitzonderingsmaatregel voor het lopende schooljaar.
Je hebt niet noodzakelijk een lerarendiploma nodig om te starten. Je kan lesgeven combineren met een opleiding. En misschien telt je beroeps- of artistieke ervaring mee om je loon te berekenen.
Voor deze lerarenopleiding heeft u een vwo-diploma of een propedeuse van de pabo nodig. U kunt aan de Radboud Universiteit in Nijmegen de bacheloropleiding Pedagogische Wetenschappen van Primair Onderwijs volgen. Deze voltijdopleiding duurt 3 jaar, waarna u bevoegd bent om les te geven in het basisonderwijs.
Meestal loop je als leraar/docent in opleiding (LIO/DIO) stage gedurende je opleiding, maar in sommige gevallen ben je tijdens je opleiding al in dienst van een school. Je bent op dat moment een leraar zonder bevoegdheid. Wettelijk gezien mag je tijdens je opleiding maximaal twee jaar onbevoegd voor de klas staan.
Na je educatieve graduaatsopleiding heb je diploma van gegradueerde waarmee je mag lesgeven. Heb je al een bachelordiploma? Dan kan je een verkorte educatieve bachelor secundair onderwijs volgen om je didactische vaardigheden aan te scherpen.
U kunt een onderwijsbevoegdheid halen door een lerarenopleiding af te ronden aan een hogeschool. Het is ook toegestaan om met een getuigschrift van de Pabo les te geven in het praktijkonderwijs.
De meeste leerplichtige kinderen volgen les in een door de overheid erkende school, maar huisonderwijs is ook mogelijk. Je geeft zelf les of je doet een beroep op een privéleraar. Deze vorm wordt soms ook thuisonderwijs of onderwijs thuis genoemd. Je laat je kinderen naar een privéschool gaan.
Een diploma dat je vakkennis of het gevraagde opleidingsniveau bewijst (je basisdiploma) Een bewijs van pedagogische bekwaamheid dat je verwerft via een educatieve opleiding (educatieve graduaatsopleiding, verkorte educatieve bachelor of master) Nuttige ervaring of artistieke ervaring buiten het onderwijs.
U bent bevoegd als u een diploma van een lerarenopleiding heeft. Op dit diploma staat een bevoegdheid voor een bepaald vak (eerstegraads of tweedegraads). Er zijn verschillende subsidies voor leraren die een (extra) bevoegdheid willen halen.
Zeker! Je kunt leraar worden zonder dat je hier een diploma voor hebt. Je kunt namelijk voor een bepaalde duur gastlessen geven of specifiek vakinhoudelijke lessen verzorgen. Daarbij is lesgeven met een aanstelling wanneer je de correcte vooropleiding hebt en als ervaren zij-instromer ook mogelijk.
De laatste arbeidsmarktramingen (december 2021) gaan uit van een verwacht tekort van ongeveer 2.500 in 2030. Dit zal vooral te zien zijn bij de tekortvakken wiskunde, natuurkunde, Duits, Frans, scheikunde, klassieke talen, techniek en informatica.
In 2028 zal er nood zijn aan 5.000 à 7.000 extra leraren, waarvan zeker 3.200 in het secundair onderwijs. We moeten wel nuanceren: vooral voor de vakken Frans, wiskunde en wetenschappen is het tekort het grootst en het probleem is vooral voelbaar in de provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en Oost-Vlaanderen.”
In het onderwijs ligt dat veel hoger, namelijk op 27,4 procent. Lesgeven is voor die leraren emotioneel belastend en zwaar. Monika Donker en Janneke de Ruiter (beiden Universiteit Utrecht) onderzochten in hun promotie-onderzoeken de emoties die leraren ervaren tijdens het lesgeven.
Lesgeven is namelijk een bijzonder uitdagend beroep. En vooral gedurende de eerste jaren voor de klas, valt het niet altijd mee. Er komt ontzettend veel op je af en de kans is groot dat je geconfronteerd wordt met het feit dat de lerarenopleiding je niet op alles heeft kunnen voorbereiden.
Urennorm basisonderwijs
Over 8 schooljaren is dit minimaal 7.520 uur. De overgebleven 240 uur mogen scholen zelf verdelen over de onderbouw en de bovenbouw. Er is geen wettelijk maximum aan het aantal uren onderwijs per dag.
De overheid heeft geen eisen opgesteld voor de onderwijsbevoegdheid binnen het hoger onderwijs. Voor lesgeven in het hoger onderwijs heeft u meestal een diploma nodig van een hogeschool of universiteit.
Het bewijs van pedagogische bekwaamheid is een getuigschrift dat wordt afgeleverd na het volgen van een lerarenopleiding. Bij geïntegreerde lerarenopleidingen zijn vakkennis en pedagogische bekwaamheid in één opleiding gecombineerd.
In één jaar kun je een onderwijsbevoegdheid in een bijkomend onderwijsvak verwerven via de verkorte route secundair onderwijs. Dit kan via dag-, (begeleid) afstands- en avondonderwijs.
In drie uitzonderingsgevallen mag er thuisonderwijs gegeven worden: De eerste is als de ouders een trekkend bestaan leiden; De tweede is als er in de omgeving geen school is met jouw levensovertuiging; De derde is als het kind fysiek of psychisch niet in staat is om een school te bezoeken.
Je mag die lessen zelf geven als ouder of voogd, met een aantal ouders samen voor meerdere kinderen of via een derde, bijvoorbeeld een privéleraar. Daarnaast gelden ook lessen in privéscholen die niet erkend zijn als thuisonderwijs, net zoals e-learning of afstandsonderwijs.
Thuisonderwijs is geen bij wet erkende vorm van onderwijs. In Nederland kennen we alleen onderwijs op of door een school. Er zijn daarom weinig mogelijkheden voor ouders om hun kind thuisonderwijs te bieden. Alleen als ouders en/of kinderen vrijgesteld zijn van de leerplicht, kunnen ze voor thuisonderwijs kiezen.
Met een eerste- of tweedegraads bevoegdheid ben je ook benoembaar als docent in het mbo. Daarnaast kun je in het mbo benoemd worden als docent met een geschiktheidsverklaring in combinatie met een pedagogisch-didactisch getuigschrift (PDG).
Leraren. Leraren in het po gaan er gemiddeld 10% op vooruit. Zij verdienden gemiddeld € 4.580 per maand. Door het dichten van de loonkloof stijgt dit bedrag tot ongeveer € 5.010 per maand.
Onder onbevoegd verstaat de inspectie alle vormen van niet (volledig) bevoegd lesgeven, dus ook leraren in opleiding, leraren die een ander vak geven dan waarvoor ze bevoegd zijn en leraren die onderbevoegd zijn (tweedegraders die eerstegraads lesgeven en pabogediplomeerden).
