Fooi is een extraatje voor horecapersoneel. Als een gast de service waardeert in een horecazaak kan hij een extra geldbedrag geven bij het afrekenen. Fooien zijn vaak bedoeld voor het bedienend personeel, maar kunnen ook gegeven worden als een compliment voor de koks in de keuken.
Fooi krijg je namelijk van een klant als beloning voor de goede service van jou en je collega's. Jullie mogen zelf bepalen wat je hiermee doet. Je kunt dus ook afspreken met je collega's om de fooi die jij krijgt zelf te houden of in een fooienpot te stoppen en onderling te verdelen.
Wat gebeurt met de fooi? Fooien mogen soms gehouden worden, maar worden meestal verdeeld onder het personeel. De koks krijgen immers nooit fooi, maar hebben wel in de keuken het eten klaargemaakt. Andere bedrijven gebruiken fooien om personeelsuitjes of cadeaus te financieren.
In Nederland mag je dus helemaal zelf bepalen of je fooi geeft en hoeveel. De vuistregel is vaak 5 tot 10 procent van het bedrag. Althans als je uit eten gaat. ,,Als je een drankje doet op het terras is vaak naar boven afronden al genoeg”, zegt Anne-Marie van Leggelo, directeur van Het Etiquette Bureau.
Het is wettelijk verplicht om fooi die in een fooienpot wordt gestopt, te verdelen onder al het personeel. Wil je een individuele medewerker belonen voor zijn of haar uitstekende service, dan kun je het beste de fooi rechtstreeks aan die persoon geven.
Geef bijvoorbeeld geen fooi in Japan want dat wordt juist als erg beledigend gezien. Er zijn nog een aantal landen waar het niet echt de gewoonte is om fooi te geven, zoals Vietnam of Singapore, maar de meeste landen zijn ondertussen wel gewend geraakt aan toeristen die fooi achterlaten.
Via pinnen of betalen met een creditcard wordt fooi ook vaak digitaal afgerekend. Dan ontvangt niet de werknemer, maar de ondernemer het extra geld. In de wet is vastgelegd dat ook deze fooien buiten de met btw te belasten vergoeding blijft, mits de bedragen door de ondernemer worden doorbetaald aan zijn medewerker(s).
Groot-Brittannië: 1 pond per dag. Griekenland: 0,50 tot 1 euro per dag, en het liefst persoonlijk overhandigd. Turkije: omgerekend 1 euro per dag voor het kamermeisje en 1 euro voor roomservice. Nederland: het is niet verplicht maar 1 a 2 euro per dag wordt gezien als beloning voor het harde werken.
Fooi is geen loon. Je betaalt als werkgever ten minste het loon wat voor de functie staat. Dat is het loon volgens de loontabel van de horeca-cao of het wettelijk minimumloon. Je moet in ieder geval het netto-wettelijke minimumloon via de bank overmaken naar de rekening van de medewerker.
Fooien zijn niet belast in de loonbelasting omdat ze geen loon vormen, maar worden wel als belastbaar inkomen gezien voor de inkomstenbelasting. Je moet je ontvangen fooi dus wel als inkomen opgeven als je belastingaangifte doet.
Fooi geven wordt meestal gemotiveerd als een beloning voor 'extra service'. Oftewel als aanmoediging voor horecapersoneel om hun best voor je te doen. Waarom andere beroepsgroepen het zonder fooi moeten doen? Fooi geven heeft ook iets neerbuigends.
"Je geeft zo'n 15 tot 20 procent in een restaurant en ook taxichauffeurs, bezorgers, kappers of na een schoonheidsbehandeling geef je een fooi." In China en Indonesië is een fooi juist helemaal niet gebruikelijk, vertellen expats Wynne Zhou en Crystal Paruntu.
Fooi is een bijzondere wijze van beloning. Het is niet het loon van de werkgever dat de werknemers ontvangen, maar het is een financiële geste van een derde; de klant. Aan het feit dat een tip geen loon is, zijn diverse fiscale en arbeidsrechtelijke consequenties verbonden.
Er bestaan ook geen wettelijke bepalingen. Wel zijn er uitspraken vanuit de Hoge Raad (rechtbank), de zogeheten jurisprudentie, die vaststellen dat de fooien die ontvangen worden door medewerkers, ook aan de medewerkers toebehoren. De werkgever mag dus nooit fooi inhouden.
Maar in Nederland zegt Lindner dat je het ook prima kunt maken om geen fooi te geven. "Het is echt een extraatje", zegt hij. In het buitenland is volgens hem iets ingewikkelder. In sommige landen leven mensen echt van fooien, terwijl het in andere landen juist uit den boze is, legt Lindner uit.
In hotels, restaurants en lunchgelegenheden gegeven fooien mag men in beginsel declareren. Hierbij geldt een maximum van 5% van het notabedrag, waarbij afronding naar boven mag plaatsvinden op hele munteenheden.
In de horeca is het gewoon om grofweg 10% te geven. Het extra geld dat u geeft, is een erkenning van de ontvangen service en de kwaliteit van de maaltijd. In de middeleeuwen was het geven van fooien zelfs een gegeven in Europa.
Fooien zijn in principe onbelast voor het personeel. Dit is anders als de werkgever bij het vaststellen van het loon rekening heeft gehouden met de te ontvangen fooien (Fooienbesluit, 17 december 2001, nr. SV/AVF/2001/83222).
Restaurants: Het restaurant rekent de servicekosten zelf al mee, maar het is wel gebruikelijk om de rekening naar boven af te ronden. Tel er 5 tot 10 procent bij op en maak er een rond bedrag van. Taxi's: Taxichauffeurs geef je 5 tot 10 procent fooi.
In de Verenigde Arabische Emiraten is het geven van fooien, meestal zo'n 10%, heel gebruikelijk. Taxiritten kunnen het beste naar boven afgerond worden en kamermeisjes krijgen vaak een fooi van tussen de 3 en 5 AED per dag.
Turkije. Op reis in Turkije is het net als in Nederland: een fooi is niet verplicht, maar wordt wel gewaardeerd. U kunt dan 5 tot 10 procent extra geven als blijk van waardering.
In Nederland heb je vrije keuze om wel of niet fooi te geven. Wel kan het in met name luxere restaurants krenterig overkomen als je het niet doet. Over het algemeen kun je dus zelf bepalen of je het horecapersoneel iets extra's betaalt. Vaak geef je fooi als je tevreden bent over de service en over het eten.
Fooi geven in Italië is geen onderdeel van de cultuur. Dat je daarom geen fooi hoeft te geven is echter achterhaald. Zeker in grote steden zijn tijden veranderd en ben je naast genereus tippende Amerikanen een beetje een krent. Daarbij liggen de lonen in Italië laag, dus is een extraatje achterlaten best wel lief.
Geef geen fooien in Japan
Een hoge mate van hoffelijkheid zit diep ingeworteld in de Japanse cultuur, en het verlenen van een goede service vormt hierop geen uitzondering in bars, restaurants en hotels. Zelfs taxichauffeurs weigeren vaak het bedrag naar boven af te ronden.
