Bij vermenging van mest in de stal zorgen chemische processen voor een hoge ammoniakuitstoot. In de wei treedt die vermenging niet op. Bij het uitrijden van de mest uit de stal komt opnieuw ammoniak vrij.
Waterstof kan samen met stikstof uit de lucht (de atmosfeer bevat 78 procent stikstof) onder hoge druk en temperatuur omgevormd worden tot ammoniak (NH3). Ammoniak kan, in tegenstelling tot waterstofgas, in grote tanks als vloeistof worden opgeslagen.
Hoewel de koeien evenveel mest produceren, komt in de stal mest en urine op dezelfde plek terecht, en door deze menging ontstaat ammoniak. In de wei mengt niet alle urine met de mest, een deel dringt in de bodem door voordat ammoniak ontstaat.
Stikstof is een essentieel onderdeel van de voedselkringloop
Zo kan een hectare grasland tot wel 325 kilogram stikstof vastleggen. Stikstof is daarmee een essentieel onderdeel van de voedselkringloop. Koeien eten gras en zetten de stikstof die daarin zit deels om in eiwitten.
Schiphol en Tata Steel zijn de grootste bronnen van stikstofoxiden. Alle sectoren, dus ook verkeer, industrie en de luchtvaart moeten bijdragen aan de oplossing. Dat betekent dat ook deze grote vervuilers hun uitstoot snel terug moeten dringen om onze natuur te redden.
Boeren gebruiken mest van dieren en kunstmest om hun land te bemesten. Een deel van die mest verdampt als ammoniak en komt zo in de lucht. Om de zogenaamde 'stikstofproblematiek' goed te begrijpen, zijn drie termen belangrijk: Concentratie (hoeveel zit er in de lucht)
Ook de landbouw veroorzaakt veel uitstoot. De landbouw is verantwoordelijk voor 13% van de broeikasgassen en 60% van de stikstofuitstoot. Het meeste daarvan komt van de intensieve veehouderij: de bio-industrie. Het kan ook anders: heel veel boeren laten al zien dat natuurinclusieve landbouw heel goed werkt.
Varkens en kippen stoten van het landbouw-deel respectievelijk 17 en 9 procent uit. Veruit het grootste deel, 57 procent, komt voor rekening van koeien. De 184 miljoen kilo stikstof uitgestoten is opgebouwd uit 132 miljoen kilo ammoniak en 246 miljoen kilo stikstofoxiden.
De koe stoot ongeveer evenveel broeikasgas uit als een gemiddelde auto die 25.000 km per jaar rijdt. Dus als je iets minder rijdt, wat de meesten van ons doen, stoot hij 1,5 tot 2 keer zoveel uit als het gemiddelde autogebruik van een gezin. Hoeveel koeien zijn er op de planeet? In Nederland zijn er 4 miljoen.
Ammoniak ontstaat wanneer een dier eiwitten heeft gegeten en mest en urine zich mengen in de stal en bij het uitrijden van (kunst)mest op het land. Beperken van de uitstoot van ammoniak is een van de belangrijkste maatregelen voor het verminderen van de neerslag van stikstof op natuurgebieden.
Ammoniak (NH3) wordt in grote hoeveelheden overal ter wereld geproduceerd. Het wordt onder andere gebruikt voor het maken van kunstmest, schoonmaakmiddelen en koelmiddel voor grote koelinstallaties. Het is ook aanwezig in mest. Het ontstaat wanneer een dier eiwitten heeft gegeten.
Hoe ver komen ammoniak en stikstofoxiden van een bron? Antwoord. Ammoniak en stikstofoxiden worden door menselijke activiteiten en ook natuurlijke processen in de lucht gebracht. Eenmaal in de lucht kunnen ze chemisch worden omgezet en ook weer neerkomen op het aardoppervlak, de depositie.
Bij een melkkoe is dat gemiddeld 145,6 kilo stikstof per jaar, bij een geit 14,7 kilo. Grofweg een tiende dus. Een koe stoot per jaar 135 kilo methaan uit. Daarbovenop komt nog ruwweg 35 kg methaan uit mest.
Koeien zijn de grootste stikstofproducenten. Zodra hun plas en mest samenkomt ontstaat ammoniak en dit is een vorm van stikstof. Sinds 2020 zijn boeren verplicht om minder krachtvoer met eiwitten aan hun koeien te voeren. Daardoor produceren die koeien minder ammoniak en dus stikstof.
Wanneer uitwerpselen en urine van koeien of varkens zich mengen, ontstaat er veel methaangas en ammoniak. Maar als de urine en mest gescheiden blijven kunnen de broeikasgasuitstoot en de ammoniakvorming met wel 75 procent afnemen.
Duitsland hanteert bijvoorbeeld heel hoge drempelwaarden. De redenering daar is: Alle stikstofbronnen waarvan de depositie lager is dan 21 mol bekijken we niet, we zeggen dat zo'n bron geen gevolgen heeft. Ter vergelijking, in Nederland ligt de drempelwaarde op 0,0001 mol”, verduidelijkt de hoogleraar Omgevingsrecht.
Per dag komt een gemiddeld mens dus op zo'n dertig gram stikstofuitstoot.
De invloed van de mens op de productie van reactief stikstof heeft gevolgen voor het klimaat. Direct doordat het leidt tot de productie van lachgas (N2O), een broeikasgas met een ongeveer driehonderd keer sterker effect dan het broeikasgas koolstofdioxide.
In 2030 is Nederland weer trots op de boer en tuinder. Ons land heeft de beste boeren van de wereld en die toppositie houden we vast.”
Dat komt vooral omdat Nederland klein en dichtbevolkt is. In landen als Frankrijk of Italië zit er veel meer ruimte tussen landbouwbedrijven en natuurgebieden, en omdat natuurgebieden er veel groter zijn, wordt de kritische depositiewaarde er minder makkelijk overschreden.
Het biologische areaal bestaat grotendeels uit grasland (70%). Daarnaast is 21% akkerbouwgrond, 5% tuinbouwgrond en 4% groenvoedergewassen (clo, 2022).
' Met nieuwe technologie kunnen boeren bijdragen aan de oplossing van het stikstofprobleem. Een innovatie die veel aandacht trekt van de boeren is een circulair stalsysteem: de Lely Sphere. De Sphere scheidt mest en urine van elkaar, zuigt de ammoniak uit de lucht én zet uitwerpselen om in mest.
Stikstofoxiden. De luchtvaart stootte 36 miljoen kilo stikstofoxiden uit in 2021. De bijdrage van de luchtvaart aan de totale stikstofoxide-uitstoot door de Nederlandse economie was in 2021 rond de 10 procent.
Op bladzijde 12 wordt berekend dat een "gemiddelde" hond per dag 14,4 gram stikstof produceert (in de vorm van 0,7 liter urine en 0,3 Kg poep). De helft van deze stikstof heeft een vorm die beschikbaar is voor planten en leidt tot vermesting van een gebied. Dit komt dus neer op 7,2 gram stikstof per hond per dag.
