Is donder gevaarlijk? Als u goed hebt opgelet hierboven, dan kunt u de conclusie trekken dat de donder an sich niét gevaarlijk is. De bliksem daarentegen is dat wél!
Die laatste soort, de positieve bliksem, is veruit de gevaarlijkste. Doordat de ontlading zo'n grote afstand moet afleggen, is er meer energie voor nodig. Het is de soort blikseminslag die vaak gepaard gaat met een luide knal.
Het beste antwoord. Als je baas zegt `nu opdonderen`dan is dat gevaarlijk. Maar als je buiten de donder hoort, dan is de gevaarlijke bliksem al geweest. Als iemand een klap in zijn gezicht krijgt, dan is de klap zelf erger dan het geluid van de klap.
De gevaarlijkste schade die een persoon kan oplopen door een blikseminslag is elektrocutie. Belangrijk daarbij is de grootte van de elektrische stroom en de weg die het volgt door het lichaam. De gevaarlijkste stromen vloeien langs vitale organen, zoals het hart of de hersenen.
Licht gaat sneller dan geluid
De lichtsnelheid is ongeveer 300.000 kilometer per seconde. Het licht, de bliksemflits, is dus heel snel bij je. Veel sneller dan het geluid (de donder). Want de snelheid van geluid is ongeveer 330 meter per seconde.
Het is belangrijk om je ramen en deuren te sluiten bij onweer. Dat komt doordat ramen en deuren meestal van materialen zijn gemaakt die elektriciteit niet geleiden. Daardoor kan de bliksem niet door een raam of een deur heen – en vanzelfsprekend is de bliksem wel gevaarlijk als je ze open hebt staan.
Hou wel alle ramen en deuren gesloten. Als de bliksem inslaat merk je daar in de auto weinig van, afgezien van een enorme knal en mogelijke schade aan elektronische apparatuur.
5 tot 10 procent van de bliksems zijn 'positieve bliksems', de meest gevaarlijke soort. Deze slaan niet onder de bui in, maar naast de bui. De bovenkant van de onweersbui is positief geladen en de aarde naast de onweersbui negatief.
Het lijkt een klassiek fabeltje, maar het is toch echt waar: vermijd contact met stromend water. Slaat de bliksem dichtbij in, dan zoekt de stroom een uitweg langs leidingen. Dus niet alleen een douche en een bad kunnen gevaarlijk zijn, of kranen in het algemeen, maar ook radiatoren.
Weerlicht in de praktijk
Men spreekt van weerlicht wanneer men een oplichtende hemel waarneemt zonder een donderslag te horen. In gunstige omstandigheden kan het onweer worden waargenomen van enkele tientallen kilometers tot wel 200 km ver of meer.
Voor iedere seconde die tussen de flits en de klap zit, geldt dat er 343 meter tussen jou en het onweer zit. Zit er drie seconden tussen de bliksemschicht en het gedonder, is het onweer dus zo'n kilometer bij je vandaan. Als je het aantal seconden deelt door drie, weet je op welke afstand het onweer zich bevindt.
De bliksem kiest de gemakkelijkste, meestal de kortste, weg naar de grond. Ga dus zeker niet schuilen onder bomen, en vermijd hoge torens of lantaarnpalen. Stap van de fiets. Gebruik in geen geval een paraplu, of loop niet rond met vislijnen.
In een huis ben je ook redelijk veilig, mits je niet in de buurt van koperen leidingen of elektrische kabels bent. Ook schijnt douchen en badderen een afrader te zijn. De kans dat je geraakt wordt door de bliksem is gemiddeld 1 op 2 miljoen.
- Sluit ramen en deuren en blijf ook weg van de ramen, ook al ben je gefascineerd door het prachtige klank -en lichtspel. Het licht van de bliksem is namelijk bijzonder fel en een nabije inslag kan verblinden.
Bij directe blikseminslag worden je woning of spullen direct getroffen door de bliksem. Hierdoor kan bijvoorbeeld brand ontstaan. Soms lijkt er niets aan de hand, maar er kunnen wel onderdelen van je woning losgeraakt zijn door de klap. Denk aan ontzette schoorstenen en losse dakpannen.
Metaal en water geleiden bliksem
Tegelijkertijd is het water in de leidingen een uitstekende stroomgeleider. Dit komt door het gehalte aan opgeloste ionen in het water, zoals natrium, calcium en magnesium. Dit betekent dat douchen, baden, handen wassen of afwassen geen veilige bezigheden zijn tijdens onweer.
Het risico op brand, vooral natuurbrand, is dan bijzonder groot, omdat het brandwerende effect van de regen uitblijft. Droge onweersbuien zouden grote natuurbranden hebben veroorzaakt of minstens bevorderd, zoals de bosbranden in Portugal 2017 en de natuurbranden in Australië 2019-2020.
De langste bliksemflits ooit gemeten was volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) bijna 770 kilometer en strekte zich uit over drie staten in de VS. Boven Zuid-Amerika werd de langstdurende flits waargenomen. Die was ongeveer 17 seconden te zien.
Wanneer het onweert, is binnenshuis de veiligste plek. Maar als je geen stevig gebouw in de buurt hebt, kun je je toevlucht ook zoeken in een afgesloten auto. De kooivormige autoconstructie van geleidend materiaal werkt als een zogeheten 'Kooi van Faraday'.
"Voorafgaand aan onweer kan er sprake zijn van warm, drukkend en vochtig weer. Dan kunnen bacteriën zich snel vermeerderen", legt Van der Heijden uit. "Dan wordt soep of welk ander gerecht zuur. Het is heel belangrijk om dingen snel af te koelen als je kookt en niet te lang bij warm weer te laten staan.
Haal dus altijd gelijk de stekkers van alle elektrische apparatuur uit het stopcontact als het onweert. Zelfs de oplader van uw mobiele telefoon. Blikseminslag kan er namelijk voor zorgen dat alle stoppen doorslaan en dat de apparaten onherstelbare schade oplopen.
In Groenland onweert het vrijwel nooit. En op de Zuidpool zijn gebieden waar het echt nog nooit heeft geonweerd. In ons land onweert het gemiddeld op 25 tot 30 dagen per jaar. Een onweersdag wordt dan gedefinieerd als een dag waarop men het tenminste 1 maal hoort donderen.
Zijn belangrijkste advies is dan ook: ,,Ga dus niet in een open veld rondlopen of in een plas zwemmen. Je bent een potentieel doelwit als je dat wel doet. Schuilen in een tent of onder een alleenstaande boom wordt ook afgeraden.”
Kun je niet weg van de plek waar je bent als het onweert, ga dan gehurkt met je voeten tegen elkaar zitten in het laagst gelegen gebied in de omgeving. Wat je weer niet moet doen, is plat op de grond gaan liggen. Je wilt namelijk dat je lichaam zo weinig mogelijk contact maakt met de grond, die de stroom geleidt.
